Stosowanie antybiotyków na własną rękę: ryzyko i komplikacje zdrowotne

Antybiotyki, czasami nazywane środkami przeciwdrobnoustrojowymi, to rodzaj leków stosowanych w leczeniu wszelkich infekcji bakteryjnych. Działają one poprzez zabijanie komórek bakterii lub zapobieganie ich wzrostowi. Antybiotyki są dostępne wyłącznie na receptę i rzadko kiedy można uzyskać je bez przepisu lekarza.

Wyróżniamy wiele różnych rodzajów antybiotyków. Każdy z nich stosuje się w leczeniu specyficznego typu zakażenia, dlatego tak ważna jest poprawna diagnoza. Umożliwia ona dobranie odpowiedniego rodzaju antybiotyku na daną infekcję.

Ze względu na budowę chemiczną wyróżnia się poniższe rodzaje antybiotyków:

• penicyliny (np. amoksycylina, ko-amoksyklaw i flukloksacylina) - stosowane w infekcjach klatki piersiowej, uszu i zębów;
• tetracykliny (np. doksycyklina, lymecyklina i oksytetracyklina) – stosowane w leczeniu chorób przenoszonych drogą płciową (STI), ropniach zębów, trądziku różowatego, trądziku i jako lek przeciwmalaryczny;
• makrolidy (np. azytromycyna, erytromycyna i klarytromycyna) – leczenie infekcji zatok, chorób przenoszonych drogą płciową, infekcji klatki piersiowej i boreliozy.
• fluorochinolony (np. cyprofloksacyna) - stosowane w leczeniu zapalenia spojówek, skóry, kości, uszu i dróg oddechowych;
• cefalosporyny (np. cefaleksyna) - leczenie infekcji klatki piersiowej, skóry i dróg moczowych;
• aminoglikozydy (np. gentamycyna i tobramycyna) - stosowane w leczeniu posocznicy, infekcji uszu i oczu.

Wyżej wymienione środki to główne rodzaje antybiotyków, należy jednak pamiętać, że wiele powszechnych infekcji leczy się przy użyciu leków przeciwbakteryjnych, które nie należą do tych kategorii. Dla przykładu w infekcji dróg moczowych stosuje się preparaty takie jak Trimesan lub Nitrofurantoina, w przypadku bakteryjnego zapalenia pochwy stosuje się Metronidazol; a infekcji oka - chloramfenikol.

Należy również zauważyć, że antybiotyki z tej samej kategorii mogą leczyć różne infekcje. Niektóre antybiotyki mają szerokie spektrum zastosowań, co oznacza, że ​​mogą leczyć wiele rodzajów infekcji, podczas gdy antybiotyki o „wąskim spektrum” będą atakować tylko określone szczepy bakterii. Z tego względu nie należy zakładać jaki rodzaj infekcji może być leczony przez dany antybiotyk, a jaki nie.

Jakich chorób i dolegliwości nie można leczyć antybiotykami?

Nieodpowiednie i nadmierne stosowanie antybiotyków, zwłaszcza gdy ich nie potrzebujesz, może mieć odwrotny skutek i prowadzić do poważnych komplikacji zdrowotnych.

Nie należy stosować antybiotyków w leczeniu dolegliwości, takich jak:

• przeziębienie, grypa, kaszel i ból gardła
• opryszczka narządów płciowych i brodawki narządów płciowych
• inne infekcje wywołane przez wirusa opryszczki np. półpasiec, ospa wietrzna lub opryszczka)
• HIV i AIDS
• grzybica narządów płciowych lub jamy ustnej
• infekcje grzybicze
• grypa żołądkowa (wirusowe zapalenie żołądka i jelit)

Stosowanie antybiotyków na infekcje wirusowe to jeden z najczęściej popełnianych błędów. Badanie przeprowadzone w Indiach wykazało, że spośród respondentów, którzy przyjmowali antybiotyki, 25% samodzielnie leczyło nimi ból gardła, 22% gorączkę i 14% kaszel.

Antybiotykoterapia w przypadku tych dolegliwości nie wyleczy ich przyczyny ani nie zmniejsza objawów, a jedynie zwiększy ryzyko wystąpienia skutków ubocznych.

Tak, a powodów tego jest kilka.

Przede wszystkim antybiotyki to silne preparaty, które mogą nieść za sobą poważne skutki uboczne. Mogą one również wchodzić w interakcję z innymi lekami i zmieniać skuteczność środków, które regularnie przyjmujesz. Jeśli antybiotyki nie są stosowane właściwie, mogą wyrządzić więcej szkody niż pożytku, dlatego tak ważne jest, aby upewnić się, że przyjmujesz odpowiedni antybiotyk.

Innym niebezpieczeństwem związanym ze stosowaniem antybiotyków na własną ręką jest rozwinięcie odporności na antybiotyki przez bakterie. Nadmierne stosowanie terapii antybiotykowej może prowadzić do odporności nabytej, czyli sytuacji, w której drobnoustroje rozwijają cechy, dzięki którym uniemożliwiają lub zmniejszają skuteczność działania antybiotyków.

Tego typu bakterie są znane jako superbakterie” i mogą być śmiertelne, jeśli nie są odpowiednio wcześnie wykryte i leczone. Godne uwagi przykłady obejmują MRSA (staphylococcus aureus oporny na metycylinę), Clostridium difficile (C. diff) i niektóre szczepy gruźlicy.

Niebezpieczeństwa związane z opornością bakterii na antybiotyki

Oporność bakterii na antybiotyki stanowi ogromne zagrożenie dla zdrowia publicznego z kilku powodów.

Po pierwsze leczenie antybiotykami pierwszego rzutu w przypadku wielu infekcji superbakterią staje się nieskuteczne. Oznacza to, że ​​należy zastosować droższe i bardziej ryzykowne metody leczenia. Na przykład w przeszłości leczenie rzeżączki obejmowało prosty cykl antybiotyków doustnych. Obecnie znacznie trudniej jest leczyć rosnące przypadki rzeżączki tym standardowym podejściem.

Oporność na antybiotyki stanowi również duże ryzyko i może prowadzić do powikłań u osób po przeszczepie narządów, chemioterapii i innym zabiegom operacyjnym. Wynika to z faktu, że Ci pacjenci są bardziej narażeni na rozwinięcie chorób zakaźnych, ponieważ ich układ odpornościowy jest osłabiony. Jeśli antybiotyki, których potrzebują, nie są skuteczne, może to prowadzić do znacznie cięższego przebiegu choroby.

Odporność drobnoustrojów na leczenie to również główna przyczyna zgonów na całym świecie, zwłaszcza w szpitalach i u osób najbardziej narażonych. Badanie z 2019 r. opublikowane w Lancet wykazało, że ​​globalne wskaźnik śmiertelności w wyniku oporność na środki przeciwdrobnoustrojowe był wyjątkowo wysoki i wiązał się ze śmiercią 4,95 milionami osób na całym świecie.

Jak zapobiegać odporności bakterii na antybiotyki?

Odpowiednie stosowanie antybiotyków i przyjmowanie ich zgodnie z zaleceniami lekarza lub specjalisty to najlepszy sposób na zmniejszenie ryzyka rozwinięcia oporności na środki przeciwdrobnoustrojowe.

Wytyczne dla pacjentów dotyczące odpowiedniego stosowania antybiotyków ze Światowej Organizacji Zdrowia to:

• zakończyć pełny kurs antybiotyków, nawet jeśli twoje objawy się poprawią lub znikną
• nie przekraczać zalecanej dawki leku
• nigdy nie stosować ani nie udostępniać antybiotyków pozostałych z poprzedniej infekcji innym osobom
• nie przyjmować antybiotyków od członków rodziny ani znajomych
• nie stosować antybiotyków bez recepty
• nie żądać antybiotyków, jeśli lekarz uważa, że ​​nie są one wymagane
• chronić się przed zarażeniem na ile to możliwe np. myć ręce, uprawiać bezpieczny seks, pamiętać o wymaganych szczepieniach, przygotowywać posiłki z zachowaniem zasad higieny
• stosować tylko odpowiednie leki w przypadku przeziębienia lub grypy

Przyjmowanie antybiotyków bez zalecenia lekarza staje się coraz bardziej popularne, a liczba osób, która się na to decyduje, rośnie. Często wynika to z faktu, że ludzie wstydzą się wizyty u lekarza lub wolą zaoszczędzić czas i pieniądze. Raporty przeprowadzone w kilku krajach Europejskich sugerują, że aż 485 z 4138 respondentów, którzy stosowali antybiotyki, przyjmowało je na własną rękę i bez recepty.

Wysiłki publicznych systemów opieki zdrowotnej i władz lokalnych zdołały znacznie zmniejszyć tę liczbę, ale wiele badań pokazuje, że to zjawisko jest wciąż dużym problemem w wielu krajach rozwijających się, takich jak Etiopia (47%), Pakistan (45%), Nigeria (41%) i Ghana (40%).

Należy jednak pamiętać, że praktyka przyjmowania antybiotyków na własną rękę nie zniknęła z krajów rozwiniętch i według Centrum Kontroli i Prewencji Chorób (CDC), do 50% recept na antybiotyki przepisywanych przez lekarzy rodzinnych w USA nie powinno zostać wydanych. Problem ten jest szczególnie trudny, ponieważ wiele placówek służby zdrowia oferujących przepisywanie antybiotyków przeniosło się do internetu.

Co zrobić, jeśli uważasz, że potrzebujesz antybiotyku?

Jeśli uważasz, że masz infekcję, powinieneś skonsultować się ze swoim lekarzem przed wypróbowaniem jakiegokolwiek leczenia na własną rękę. Możesz również udać się do lokalnej apteki, gdzie farmaceuta doradzi Ci, czy Twoje objawy wymagają antybiotykoterapii lub, czy jest dostępny lek bez recepty, który może Ci pomóc.

Jeśli uważasz, że zaraziłeś się chorobą przenoszoną drogą płciową, powinieneś udać się do lokalnej przychodni i poddać się odpowiednim badaniom. Jeśli jesteś zawstydzony swoimi objawami, istnieje możliwość wykonania testów pod kątem infekcji intymnych przy użyciu usług oferowanych przez wiele przychodni lub laboratoriów internetowych. Najczęściej polega to na otrzymaniu testu do domu, pobraniu materiału biologicznego np. krew lub wymaz z pochwy i wysyłka testu do laboratorium.

Objawy infekcji

Do najczęstszych objawów infekcji bakteryjnej należą:

• gorączka
• nudności i/lub wymioty
• dreszcze i poty
• kaszel
• duszności
• ból lub rwący ból
• zaczerwienienie, ból, ciepło lub obrzęk w dowolnym obszarze ciała
• częstsze oddawanie moczu
• nietypowe upławy lub podrażnienie narządów płciowych
• obrzęk węzłów chłonnych
• ropa z niedawnej rany lub nacięcia
• sztywność szyi
• dezorientacja
• wrażliwość na jasne światło

Wystąpienie jednego z tych objawów nie zawsze musi sygnalizować infekcję, ale są symptomy, które należy obserwować i w przypadku pogorszenia jak najszybciej udać się do lekarza lub specjalisty.

Tak, można otrzymać antybiotyki na receptę online. Należy jednak upewnić się, że pochodzą one ze sprawdzonego i wiarygodnego źródła. Sprawdź, czy antybiotyki są przepisywane przez zarejestrowanych lekarzy i wydawane przez licencjonowaną aptekę.

W euroClinix możesz zakupić antybiotyki przez internet bez wcześniejszego posiadania recepty. Jest to możliwe dzięki usłudze konsultacji medycznej online. W naszej przychodni online dostępne są preparaty na różne schorzenia m.in. trądzik, zapalenie pęcherza, czy choroby przenoszone drogą płciową, w tym chlamydia (pod warunkiem, że uzyskałeś pozytywny wynik z testu na tę chorobę weneryczną). Doksycyklina dostępna w euroClinix jest również stosowana w zapobieganiu i leczeniu chorób takich jak malaria.

Dzięki usługom oferowanym przez euroClinix konsultacja medyczna może zostać przeprowadzona online. Wystarczy wypełnić formularz zawierający pytania dotyczące stanu zdrowia pacjenta. Po zweryfikowaniu zawartych w nim informacji, przez jednego z naszych lekarzy, specjalista podejmie decyzję o wystawieniu recepty na antybiotyk online. Po wystawieniu recepty lek zostanie wysłany na podany adres wysyłką ekspresową.

Nasza usługa eliminuje wszelkie kłopoty związane z czasem oczekiwania, kosztem i wizytą osobistą w gabinecie lekarskim, jednocześnie utrzymując najwyższą jakość opieki i bezpieczeństwa naszych pacjentów.

Czy można kupić antybiotyk bez recepty?

Zamówienie antybiotyku bez recepty nie jest możliwe. Zawsze będziesz potrzebować recepty od swojego lekarza lub innego specjalisty. Jednak dzięki systemowi internetowych konsultacji medycznych przeprowadzanych przez przychodnię euroClinix istnieje możliwość wypisania recepty online. Wystarczy wypełnić formularz medyczny, który następnie zostanie zweryfikowany przez jednego z naszych lekarzy.