Zaloguj się, aby zarządzać swoim kontem.
Antykoncepcja hormonalna to środki farmakologiczne stosowane w celu zapobiegania ciąży. Należą do nich między innymi tabletki antykoncepcyjne, minipigułki, plastry antykoncepcyjne, krążki dopochwowe i zastrzyki. Jest to obecnie najskuteczniejsza, odwracalna metoda antykoncepcyjna.
Hormonalne środki stosowane w celu zapobiegania ciąży można podzielić na dwuskładnikowe. (zawierające dwa syntetyczne hormony płciowe) oraz jednokładnie (zawierające wyłącznie progestagen).
Działanie dwuskładnikowej antykoncepcji hormonalnej opiera się na trzech mechanizmach. Pierwszy polega na hamowaniu owulacji. Etynyloestradiol hamuje wydzielanie przez przysadkę mózgową folikulotropiny, co zapobiega dojrzewaniu pęcherzyków Graffa. Dzięki temu komórki jajowe nie zostają uwolnione do jajowodu i nie może dojść do zapłodnienia.
Drugi mechanizm antykoncepcyjny polega na zmianie gęstości śluzu szyjki macicy. Gęstsza wydzielina uniemożliwia plemnikom poruszanie się i przedostanie do jajowodu.
Dwuskładnikowa antykoncepcja hormonalna oddziałuje także na strukturę endometrium. Nie dochodzi do pogrubienia ścianek macicy, co uniemożliwia implantację zapłodnionej komórki.
Skuteczność jednoskładnikowych środków antykoncepcyjnych opiera się na podobnych mechanizmach, z tym że niektóre z tych preparatów nie hamują owulacji, a jedynie zagęszczają śluz szyjkowy i zapobiegają pogrubieniu endometrium.
Tabletki antykoncepcyjne są najpopularniejszym dwuskładnikowym środkiem hormonalnym. Zawierają one syntetyczne odpowiedniki naturalnie produkowanych w organizmie kobiety hormonów: estrogenu i progesteronu.
Na rynku dostępnych jest obecnie kilkadziesiąt rodzajów tabletek, które różnią się między sobą składem, stężeniem hormonów oraz schematem stosowania. Wyróżniamy między innymi tabletki:
Oba typy pigułek dostępne są w blistrach zawierających 21 lub 28 tabletek. W opakowaniu środków przeznaczonych do stosowania przez cały cykl (28 dni) znajduje się zazwyczaj 21 aktywnych i 7 nieaktywnych tabletek (placebo). Wyjątek stanowią m.in. pigułki Zoely, które zawierają 24 aktywne i 4 nieaktywne tabletki.
Plastry antykoncepcyjne to hormonalne środki zapobiegania ciąży, które przykleja się na skórę, a zawarte w nich składniki aktywne przenikają przez nią do krwiobiegu. Plastry zmienia się co 7 dni przez 3 tygodnie, a następnie robi 7-dniową przerwę w stosowaniu, podczas której dochodzi do krwawienia z odstawienia. Środek posiada tą samą skuteczność i podobny mechanizm działania do tabletek antykoncepcyjnych. Zawiera dwa składniki aktywne: etynyloestradiol oraz norelgestromin.
Obecnie jedynymi plastrami antykoncepcyjnymi dostępnymi do kupienia na polskim rynku są plastry Evra.
Krążek dopochwowy to hormonalny środek antykoncepcyjny, który aplikuje się samodzielnie do pochwy (podobnie jak tampon). Zawiera dwa składniki aktywne (etonogestrel i etynyloestradiol), które stopniowo uwalniają się i przenikają do krwioobiegu przez pochwę. Obecnie jedynym krążkiem antykoncepcyjnym dostępnym na polskim rynku jest NuvaRing.
Krążek aplikuje się raz w miesiącu i pozostawia w pochwie na 3 tygodnie. Następnie należy go wyjąć, a nowy pierścień włożyć dopiero po upływie 7 dni.
Minipigułki to tabletki antykoncepcyjne zawierające tylko jeden składnik aktywny – syntetyczny odpowiednik progesteronu. Substancjami czynnymi są zazwyczaj dezogestrel, lewonorgestrel lub noretysteron. Przykładami pigułek jednoskładnikowych są m.in.: Cerazette lub Noriday). Tabletki zażywa się codziennie o tej samej godzinie przez 28 dni cyklu, bez robienia przerw pomiędzy poszczególnymi blistrami.
Minipigułki uznawane są za bezpieczniejsze dla zdrowia niż tradycyjna dwuskładnikowa antykoncepcja hormonalna. Z tego powodu mogą być stosowane przez matki karmiące piersią, palaczki po 35. roku życia oraz pacjentki źle tolerujące preparaty zawierające estrogen.
Antykoncepcja awaryjna (zwana także tabletką po stosunku) to środki, które zażywa się w sytuacji, gdy doszło do odbycia niezabezpieczonego współżycia. Możemy wyróżnić dwa rodzaje tabletek po stosunku:
Do pozostałych jednoskładnikowych hormonalnych środków antykoncepcyjnych, zawierających jedynie syntetyczny progesteron, zaliczyć można:
Tabletki dwuskładnikowe | Minipigułki | Plastry antykoncepcyjne | Krążek dopochwowy | Antykoncepcja awaryjna | |
---|---|---|---|---|---|
Przykłady | ![]() |
![]() |
![]() |
![]() |
![]() |
Składniki | Estrogen i progesteron | Progesteron | Estrogen i progesteron | Estrogen i progesteron | Octan uliprystalu lub lewonorgestrel |
Stosowanie | Raz dziennie przez 21/24 dni, a następnie 7 dni przerwy w stosowaniu lub przyjmowanie nieaktywnych tabletek* | Raz dziennie, bez robienia przerw w stosowaniu | Aplikacja raz na 7 dni przez 3 tygodnie, a następnie 7 dni przerwy w stosowaniu | Po aplikacji pozostawić w pochwie na 21 dni, a następnie wyjąć i zrobić 7 dni przerwy w stosowaniu | Jedna tabletka powinna zostać zażyta 3-5 dni po stosunku, w zależności od środka |
Mechanizm działania | Zapobiega owulacji, zagęszcza śluz szyjkowy, zapobiega pogrubieniu endometrium | Zagęszcza śluz szyjkowy, zapobiega pogrubieniu endometrium | Zapobiega owulacji, zagęszcza śluz szyjkowy, zapobiega pogrubieniu endometrium | Zapobiega owulacji, zagęszcza śluz szyjkowy, zapobiega pogrubieniu endometrium | Zapobiega owulacji, zagęszcza śluz szyjkowy |
*Liczba nieaktywnych tabletek różni się w zależności od marki.
Wszystkie hormonalne środki antykoncepcyjne są jednakowo skuteczne. Istnieje między nimi jednak kilka różnic, które należy wziąć pod uwagę podczas wyboru metody zapobiegania ciąży.
Pierwszą rzeczą wartą rozważenia jest prawdopodobieństwo wystąpienia skutków ubocznych. Jeśli w twoim przypadku istnieje wysokie ryzyko powikłań, bardziej odpowiednim wyborem będą dla ciebie jednoskładnikowe preparaty, które nie zawierają estrogenu. Uznawane są one za bezpieczniejsze dla zdrowia i wywołujące mniej skutków ubocznych.
Drugim bardzo istotnym czynnikiem jest komfort stosowania. Dla przykładu, jeśli czujesz, że miałabyś problem z dopochwową aplikacją środka, nie powinnaś wybierać krążka antykoncepcyjnego.
Bardzo ważne jest również to, czy jesteś na tyle systematyczna, aby pamiętać o regularnym stosowaniu wybranego preparatu. Kobiety, które mają problem z codziennym przyjmowaniem leków, zamiast tabletek antykoncepcyjnych, powinny rozważyć inne metody zapobiegania ciąży, takie jak na przykład plastry czy krążki dopochwowe.
Pamiętajmy, że wszystkie błędy w stosowaniu antykoncepcji hormonalnej mogą zaważyć na jej skuteczności.
Antykoncepcja hormonalna jest jedną z najefektywniejszych metod zapobiegania ciąży, której regularne stosowanie redukuje ryzyko zapłodnienia do mniej niż 1%. Środki hormonalne przyczyniają się także do osłabienia bólów menstruacyjnych, zredukowania obfitości i czasu trwania miesiączek, a także zwiększenia regularności krwawień. Stosowanie tabletek antykoncepcyjnych, plastrów lub krążków dopochwowych może także przyczynić się do złagodzenia symptomów zespołu napięcia przedmiesiączkowego. Ich stosowanie łagodzi nieprzyjemne objawy występujące często przed miesiączką, takie jak bóle głowy i brzucha, biegunka, rozdrażnienie, nadmierny apetyt, czy problemy z koncentracją.
Niektóre dwuskładnikowe środki antykoncepcyjne (np. Diane-35) wykazują także działanie antyandrogenne, dzięki czemu mogą być wykorzystywane w leczeniu chorób spowodowanych nadprodukcją androgenów, takich jak trądzik, hirsutyzm (nadmierne owłosienie na twarzy i ciele u kobiet), zespół policystycznych jajników, czy łysienie androgenowe.
Ponadto dwuskładnikowe preparaty hormonalne:
Jednoskładnikowa antykoncepcja hormonalna przeznaczona jest przede wszystkim dla kobiet, które z jakiś powodów nie mogą stosować dwuskładnikowych preparatów. Nie udowodniono, aby stosowanie środków zawierających jedynie progesteron zwiększało ryzyko zakrzepicy , dlatego też preparaty te zaleca się kobietom po 35. roku życia oraz palącym papierosy. Mogą być również stosowane przez kobiety nadwrażliwe na działanie estrogenu.
Minipigułki to dobry wybór dla kobiet karmiących piersią, bowiem małe ilości progesteronu nie wpływają na ilość ani jakość pokarmu. Niewielkie ilości substancji czynnej przenikają do mleka matki, jednak nie powodują negatywnego wpływu na zdrowie i rozwój noworodka.
Antykoncepcja hormonalna może wywoływać skutki uboczne. Najczęstszymi działaniami niepożądanymi doświadczonymi przez kobiety są:
Stosowanie pigułek antykoncepcyjnych może nieznacznie podwyższać ryzyko zachorowania na raka piersi i szyjki macicynadciśnienie oraz zakrzepicę.
Bardziej narażone na doświadczenie działań niepożądanych są kobiety, które:
Bezpieczeństwo antykoncepcji hormonalnej stanowi temat szeroko zakrojonej dyskusji. Ustalono, że preparaty hormonalne mogą zwiększać ryzyko zakrzepicy, jednak tylko w niewielkim stopniu. W przypadku stosowania antykoncepcji dwuskładnikowej wynosi ono od 0.05% do 0.12%, podczas gdy u kobiet niestosujących preparatów hormonalnych i niebędących w ciąży wynosi ono około 0.02%.
Innym możliwym powikłaniem antykoncepcji jest rak piersi lub szyjki macicy. Szacuje się, że preparaty hormonalne zwiększają ryzyko tych rodzajów nowotworów o 7-10% przy stosowaniu poniżej 5 lat. Prawdopodobieństwo zachorowania maleje po odstawieniu antykoncepcji. Warto także nadmienić, że hormonalne środki antykoncepcyjne redukują ryzyko raka jajników i endometrium.
Najlepszą metodą, aby zapobiegać wszelkim powikłaniom jest prowadzenie zdrowego trybu życia.
Jeśli stosujesz już antykoncepcję hormonalną, możesz ponowić receptę w euroClinix. Wystarczy wybrać środek antykoncepcyjny, a następnie wypełnić krótki formularz medyczny, dzięki któremu nasz lekarz upewni się, że nie ma przeciwwskazań do stosowania. Po zatwierdzeniu zamówienia, zostanie ono wysłane prosto z licencjonowanej apteki i błyskawicznie dostarczone pod wskazany adres.
Wybierz lek,
dawkę i ilość
Wypełnij formularz
medyczny
Lekarz wystawi
receptę
Apteka wyśle
zamówienie