Czy po 40.roku życia nadal można stosować antykoncepcję hormonalną?

Współczynnik płodności znacznie spada u kobiet, które zbliżają się do 40. roku życia. Rodzimy się, mając około 1-2 miliony komórek jajowych, a zanim zaczniemy miesiączkować liczba ta spada do około 400 000. Z każdą owulacją setki komórek jajowych jest rozkładanych i wchłanianych przez organizm. W rezultacie już około 30. roku życia nasza płodność zaczyna się obniżać. Nie spada ona jednak do zera.

Badania wskazują, że w tym wieku, istnieje około 20-25% szans na zajście w ciążę podczas każdego cyklu menstruacyjnego. Ważne jest zatem to, aby stosować odpowiedni rodzaj antykoncepcji.

Jednak kobiety po 40. roku życia, powinny zachować szczególną ostrożność, ponieważ ryzyko skutków ubocznych antykoncepcji hormonalnej wzrasta wraz z wiekiem.

Kobiety mogą przestać stosować antykoncepcję po upływie około roku od ostatniej miesiączki (czyli menopauzy). Poziom hormonów stopniowo spada wraz z wiekiem, co powoduje, że menstruacje stają się nieregularne, aż w końcu całkowicie zanikają. Zwykle dzieje się to między 45. a 55. rokiem życia.

Jeśli już stosujesz antykoncepcję hormonalną, określenie, kiedy wystąpiła menopauza, może być problematyczne ze względu na ingerencję w poziom hormonów. Jednak generalnie po 55. roku życia szansa na zajście w ciążę jest bardzo niska, nawet jeśli wciąż miesiączkujesz.

Nie ma przeciwwskazań do tego, aby kobiety po czterdziestce stosowały antykoncepcję hormonalną. Może to nawet przynieść im wiele korzyści, zwłaszcza jeśli zmagają się nieregularnymi lub bolesnymi miesiączkami. Należy jednak pamiętać, że pewne hormonalne środki antykoncepcyjne mogą nie być odpowiednie dla niektórych kobiet w wieku powyżej 35. lat. Dlatego bardzo ważne jest to, aby przed rozpoczęciem jakiekolwiek metody antykoncepcyjnej, skonsultować się z lekarzem.

Jeśli znajdujesz się w grupie niskiego ryzyka komplikacji, każdy rodzaj antykoncepcji hormonalnej może być przez ciebie bezpiecznie stosowany. Przykładami środków, które mogą być wykorzystywane do 50. roku życia są: dwuskładnikowe tabletki antykoncepcyjne, krążek dopochwowy (NuvaRing), zastrzyki antykoncepcyjne czy plastry antykoncepcyjne.

Według wytycznych Wydziału Zdrowia Seksualnego i Reprodukcyjnego, najlepszym rodzajem antykoncepcji hormonalnej dla kobiet po czterdziestce są dwuskładnikowe tabletki antykoncepcyjne, które zawierają niskie dawki (30mcg lub mniej) etynyloestradiolu (czyli syntetycznego estrogenu) oraz lewonorgestrelu lub noretysteronu (syntetycznego progesteronu). Do tej grupy należą m.in. Microgynon i Logynon. Należy pamiętać, że stosowanie dwuskładnikowej antykoncepcji nie jest rekomendowane kobietom po 50. roku życia.

Zalecanymi metodami zapobiegania ciąży w tym wieku są minipigułki (czyli tabletki zawierające tylko jeden składnik aktywny - progestagen) lub implant antykoncepcyjny. Obie metody antykoncepcji mogą być stosowane do 55. roku życia.

Innym sposobem zapobiegania ciąży rekomendowanym dla starszych kobiet jest wkładka domaciczna. Jeśli zostanie ona założona około 45. roku życia, można pozostawić ją do czasu, gdy pacjentka osiągnie 55 lat (czyli do menopauzy). Należy jednak pamiętać, że wkładki domacicznej nie można stosować zbyt długo, gdyż wiąże się to z ryzykiem infekcji.

W przypadku odbycia niezabezpieczonego stosunku, możesz zastosować antykoncepcję awaryjną

How long you can take hormonal contraceptives for:

Czy można stosować miedzianą wkładkę domaciczną po 40. roku życia?

Miedziana wkładka domaciczna nie jest środkiem hormonalnym. Może być ona stosowana po 40. roku życia aż ostatniej miesiączki.

Przyjmowanie hormonalnych środków antykoncepcyjnych przez młode kobiety wiąże się ze stosunkowo niskim ryzykiem poważnych powikłań. Jednak bardziej zaawansowany wiek oraz długi czas stosowania danej metody antykoncepcyjnej zwiększają ryzyko skutków ubocznych, zwłaszcza w przypadku dwuskładnikowych tabletek.

Dwa główne zagrożenia, które musisz wziąć pod uwagę, rozważając przyjmowanie antykoncepcji hormonalnej po czterdziestce, to zakrzepy krwi i rak.

Zakrzepy krwi

Krzepnięcie krwi to naturalny proces zachodzący w organizmie, mający na celu zapobieganie nadmiernemu krwawieniu. Skrzepy zazwyczaj rozpuszczają się naturalnie, gdy rana się goi. Czasami jednak skrzep krwi tworzy się w tętnicy, co jest niezwykle niebezpieczne.

Nieprawidłowe zakrzepy krwi najczęściej występują w nogach (stan ten znany jest jako zakrzepica żył głębokich). Skrzep może również odłączyć się i przedostać do płuc, krytycznie ograniczając przepływ krwi. Dolegliwość ta znana jest pod nazwą zatorowość płucna.

Skrzepi krwi mogą być skutkiem ubocznym stosowania antykoncepcji hormonalnej. Niektóre badania wykazały, że osoby stosujące hormonalne środki zapobiegania ciąży są 9 razy bardziej narażone na doświadczenie zakrzepicy. Jednak badania wykazały również, że wiek jest także znaczącym czynnikiem ryzyka zakrzepów krwi. Tak więc w połączeniu z antykoncepcją hormonalną ryzyko jest jeszcze większe.

Jeśli masz ponad 35 lat i chcesz przyjmować pigułki antykoncepcyjne, konieczna będzie konsultacja z lekarzem, podczas której upewni się on, że nie znajdujesz się w grupie podwyższonego prawdopodobieństwa doświadczenia zakrzepicy. Czynnikami ryzyka są m.in.:

• ekspozycja na dym;
• nadużywanie alkoholu;
• wysokie ciśnienie krwi;
• nadwaga i otyłość;
• przypadki występowania zakrzepów krwi w rodzinie;
• migreny.

Szczególnie narażone mogą być także kobiety, które znajdują się w grupie wysokiego ryzyka chorób układu krążenia, udaru lub zawału serca.

Rak

Stosowanie antykoncepcji hormonalnej wiąże się ze zwiększonym ryzykiem niektórych nowotworów, w szczególności raka piersi.

Ostatnie badania pokazują, że kobiety przyjmujące hormonalne środki zapobiegania ciąży są o 20% bardziej narażone na rozwój nowotworu piersi. Ryzyko jest tym większe, im dłużej stosowane są preparaty hormonalne.

Innym rodzajem raka związanym ze stosowaniem antykoncepcji hormonalnej jest nowotwór szyjki macicy. Badania wykazały, że stosowanie pigułek antykoncepcyjnych przez okres nie dłuższy niż 5 lat, wiązało się z 10% zwiększeniem prawdopodobieństwa zachorowania na raka. Natomiast po 5 - 9 latach kuracji hormonalnej ryzyko się podwajało.

Warto jednak pamiętać, że (podobnie jak w przypadku raka piersi) prawdopodobieństwo zachorowania stopniowo maleje po odstawieniu doustnych środków antykoncepcyjnych.

Należy także podkreślić, że hormonalne środki zapobiegania ciąży nie zwiększają ryzyka zachorowania na wszystkie rodzaje nowotworów. W rzeczywistości niektóre badania wykazały, że stosowanie doustnej antykoncepcji zmniejsza ryzyko zachorowania na raka endometrium, jelita grubego i jajników.

Jeśli członkowie twojej rodzinny doświadczyli raka piersi lub szyjki macicy bądź cierpisz na jakiekolwiek dolegliwości uznawane za czynniki ryzyka tych nowotworów, lekarz najprawdopodobniej odradzi ci przyjmowanie hormonalnych środków antykoncepcyjnych. Przed wystawieniem recepty specjalista upewni się także, że nie doświadczasz nieregularnych krwawień lub niewyjaśnionych krwawień z pochwy, gdyż dolegliwości te być oznaką niektórych nowotworów.

Możesz kontynuować przyjmowanie hormonalnych środków antykoncepcyjnych, nawet jeśli doświadczasz pierwszych objawów menopauzy (np. uderzenia gorąca, nocne poty, nieregularne miesiączki lub suchość pochwy)

W niektórych przypadkach przyjmowanie antykoncepcji hormonalnej może nawet łagodzić objawy przekwitania i zapobiegać powikłaniom, takim jak m.in. osteoporoza. Z tego powodu kobietom w wieku poniżej 50. roku życia czasami przepisuje się dwuskładnikowe środki hormonalne jako alternatywę dla hormonalnej terapii zastępczej (HTZ).

Czy możesz stosować antykoncepcję hormonalną równolegle z hormonalną terapią zastępczą?

Hormonalna terapia zastępcza (HTZ) zalecana jest zwykle jako leczenie pierwszego rzutu dla kobiet w okresie menopauzy. Istnieje kilka opcji w przypadku pacjentek, które nie chcą rezygnować z hormonalnych metod antykoncepcji.

Środki z grupy HTZ, które zawierają wyłącznie estrogen mogą być stosowane równolegle z wkładką domaciczną. Ta metoda jest jednak wskazana wyłącznie dla kobiet, które przeszły zabieg histerektomii.

Z kolei sekwencyjna hormonalna terapia zastępcza, może być przyjmowana jednocześnie z jednoskładnikowymi środkami na bazie progestagenu (np. minipigułka, implant i wkładka domaciczna).

Pamiętaj, że w przypadku zaobserwowania pierwszych objawów (menopauzy, należy skonsultować się z lekarzem, zwłaszcza jeśli stosujesz hormonalne środki antykoncepcyjne).

To, że nie możesz już zajść w ciążę, nie oznacza, że powinnaś zaprzestać stosowania antykoncepcji. Wciąż jesteś bowiem narażona na choroby przenoszone drogą płciową. Według artykułu opublikowanego przez organizację charytatywną Age UK, w latach 2014 – 2018 odnotowano 13 - 23% wzrost zachorowań na infekcje weneryczne wśród starszych osób.

Najbezpieczniejszą metodą zapobiegania ciąży dla kobiet w bardziej zaawansowanym wieku jest antykoncepcja mechaniczna. Są to wszystkie środki, które stanowią fizyczną barierę powstrzymują nasienie przed dostaniem się do pochwy. Zapewniają one także ochronę przed chorobami przenoszonymi drogą płciową. Mechanicznymi środkami antykoncepcyjnymi są m.in.:

• prezerwatywy męskie;
• prezerwatywy damskie;
• gąbka antykoncepcyjna;
• Diafragma*.

*Nie zapewnia ochrony przed chorobami wenerycznymi.

Ty lub Twój partner możecie również zdecydować się na sterylizację. U mężczyzn procedura ta znana jest pod nazwą wazektomia, kobiety przechodzą z kolei zabieg podwiązywania jajowodów. Obie procedury są nieodwracalne, co oznacza, że już nigdy nie będziesz musiała się martwić o zajście w ciążę.

Takie inwazyjne metody antykoncepcji są zalecane jedynie w przypadku osób powyżej 30. roku życia, które już mają lub są absolutnie przekonane, że nigdy nie będą chcieli mieć dzieci. Jest to bardzo poważna decyzja, dlatego należy ją szczegółowo omówić z lekarzem. Należy również pamiętać, że sterylizacja nie chroni przed chorobami przenoszonymi drogą płciową, dlatego w razie potrzeby konieczne jest stosować antykoncepcji mechanicznej.