Jaki inhalator wybrać?

Inhalatorem nazywa się specjalny aparat, który umożliwia rozpylanie specjalnej substancji leczniczej i podanie jej bezpośrednio do dróg oddechowych. Prawidłowe korzystanie z inhalatora umożliwia wdychanie substancji leczniczej do oskrzeli.

Astma jest chorobą nieuleczalną, można jednak łagodzić jej objawy i zapobiegać występowaniu ataków, poprzez odpowiednie leczenie oraz zdrowy styl życia. W leczeniu astmy zaleca się stosowanie inhalatorów, które w tej chorobie uznaje się za bezpieczniejsze i skuteczniejsze niż preparaty podawane doustnie ponieważ:

• działają miejscowo, czyli tylko w oskrzelach i drogach oddechowych
• nie obciążają nerek, wątroby i innych narządów
• zawierają mniejsze dawki substancji czynnej (dzięki temu, że stosowane są bezpośrednio, mniejsza dawka jest wystarczająca)

Dzięki temu, że inhalatory działają jedynie miejscowo i nie obciążają innych narządów, niosą ze sobą mniejsze ryzyko wystąpienia działań niepożądanych, niż te same substancje stosowane doustnie. Dodatkowo droga podania pozwala na stosowanie mniejszych dawek (cała dawka trafia do oskrzeli). Pozwala to uniknąć negatywnych konsekwencji długotrwałego stosowania leku.

Jakie rodzaje inhalatorów są dostępne i czym się od siebie różnią?

Ze względu na zalecenia stosowania, można wyróżnić dwa typy inhalatorów na astmę:

• Inhalatory zapobiegawcze (o działaniu przeciwzapalnym, do stosowania codziennego).
• Inhalatory doraźne (rozluźniające oskrzela, stosowane w czasie ataku).

Ze względu na sposób podania substancji można mówić o inhalatorach kieszonkowych:

• proszkowych
• dyskach
• aerozolowych

Drugim rodzajem aparatów, przeznaczonym do stosowania w domu są:

• inhalatory pneumatyczne
• ultradźwiękowe

Od czego zależy efekt leczniczy inhalatora?

Efekt leczniczy inhalatora, zależy od trzech czynników:

• typu inhalatora
• właściwości farmakologicznych
• prawidłowej techniki inhalacji

Inhalatory doraźne pomagają rozluźnić oskrzela i całe drogi oddechowe, dzięki czemu ułatwiają oddychanie. Stosuje się je w łagodzeniu ataków astmy, bezpośrednio przed napadem. Nie mają działania leczniczego, działają jedynie krótkotrwale.

Kiedy stosuje się inhalatory doraźne?

Inhalatory doraźne stosuje się przede wszystkim w celu złagodzenia ataku astmy. Do ataku astmy dochodzi z powodu skurczu w oskrzelach, który powoduje opór w momencie wydmuchania powietrza. Prowadzi to do problemów z oddychaniem, duszności a także ucisku w klatce piersiowej. Dodatkowo może dojść do napadu kaszlu oraz stanu lękowego. Zastosowanie inhalatora umożliwia poprawę przepływu powietrza w drogach oddechowych oraz ustąpienie dokuczliwych objawów, takich jak ucisk klatce piersiowej, świszczący oddech, czy kaszel.

Inhalatory doraźne można stosować także bezpośrednio przed kontaktem z alergenem lub planowanym wysiłkiem fizycznym.

Warto pamiętać, że lek przeznaczony do stosowania doraźnego, należy zawsze nosić przy sobie, nawet, gdy jest się w trakcie leczenia profilaktycznego.

Substancje stosowane w inhalatorach doraźnych

W inhalatorach doraźnych stosuje się następujące substancje lecznicze:

• Salbutamol - substancja z grupy beta–mimetyków. Powoduje rozszerzenie oskrzeli już 5 minut po przyjęciu środka. Efekt utrzymuje się ok. 4–6 godzin. rozszerzenie oskrzeli, które występuje w ciągu ok. 5 minut po przyjęciu leku. Do inhalatorów zawierających salbutamol zalicza się Ventolin, Aspulmo, Sabumalin, Buventol Easyhaler, Ventilastin Novolizer.
• Fenoterol - substancja również należy do grupy leków zwanych beta–mimetykami. Powoduje rozszerzenie oskrzeli kilka minut po podaniu, które utrzymuje się 4-6 godzin. W Polsce lek dostępny jest jako inhalator Berotec N 100.

Inhalatory zapobiegawcze mają działanie przeciwzapalne. Przeznaczone są do stosowania codziennego. Ten typ inhalatora pomaga zmniejszyć wrażliwość na czynniki irytujące. Dzięki temu ustępuje obrzęk w oskrzelach i zmniejsza się ilość śluzu w drogach oddechowych. Pacjent może łatwiej oddychać, rzadziej jest narażony na ataki astmatyczne.

Kiedy stosuje się inhalatory zapobiegawcze?

O wskazaniach do stosowania inhalatora zapobiegawczego zawsze decyduje lekarz. Inhalatorów tych używa się codziennie, o stałych porach. O dawka oraz liczba inhalacji stosowanych w ciągu dnia jest zależna od podawanej substancji oraz nasilenia objawów.

Substancje stosowane w inhalatorach zapobiegawczych

W inhalatorach zapobiegawczych stosuje się między innymi następujące substancje lecznicze:

• Teofilina należy do grupy substancji nazywanych alkaloidami. Stosowanie leku prowadzi do zwiększenia pojemności płuc, zmniejszenie oporu oskrzelowego oraz zmniejszenie objętości wydzieliny zalegającej w dolnych drogach oddechowych.
• Budezonid należy do syntetycznych kortykosteroidów. Ma silne miejscowe działanie przeciwzapalne i przeciwalergiczne. Dzięki systematycznemu stosowaniu leku dochodzi do zmniejszenia, obrzęku, przekrwienia błon śluzowych i podrażnienia dróg oddechowych. Zahamowane zostaje także wzmożone wydzielanie śluzu w oskrzelach. Inhalatory zawierające budezonid to m.in. Pulmicort), Budelin Novolizer, Budesonide Easyhaler, Budezonid LEK-AM, Budiair, Ribuspir, Miflonide Breezhaler
• Flutikazon jest kortykosteroidem o działaniu przeciwzapalnym, zwężającym naczynia i immunosupresyjnym. Po 4–7 dniach stosowania leku zmniejsza objawy alergiczne. Inhalatory zawierające flutikazon to między innymi Flixotide oraz Flutixon.
• Formoterol to środek z grupy sympatykomimetyków, który rozszerza drogi oddechowe i poprawia wentylację płuc. Ponadto działa przeciwzapalnie i przeciwdziała reakcji alergicznej. Lek zmniejsza wydzieliny w drogach oddechowych śluz, przekrwienie błon śluzowych, obrzęki i nacieki komórek zapalnych. Inhalatory zawierające tę substancję to między innymi: Atimos, Foradil, Foramed, Forastmin, Formoterol Easyhaler, Oxis Turbuhaler, Oxodil PPH, Zafiron.
• Salmeterol to substancja należąca do amin syntetycznych, której działanie polega na rozkurczaniu mięśni gładkich oskrzeli, hamowaniu przepuszczalności ścian naczyń krwionośnych. Stosowanie środka łagodzi objawy astmy. Inhalatory dostępne na rynku to m.in. Pulmoterol, Pulveril, Serevent, Serevent Dysk, Seretide
.
• Bromek ipratropium to pochodna atropiny. Substancja podawana miejscowo powoduje rozkurcz mięśni gładkich oskrzeli i przyczynia się do poprawy czynności płuc. Inhalatory zawierające tę substancję to między innymi Atrovent oraz Atrodil.

Środki przeciwastmatyczne do użytku wziewnego występują w wielu różnych formach, dzięki czemu można wybrać taki sposób przyjmowania leku, który będzie pacjentowi najbardziej odpowiadał. O rodzaju inhalatora decyduje lekarz, który powinien uwzględnić następujące czynniki:

• stopień zaawansowania choroby - jeśli pacjent ma płytki oddech i problemy z pokonaniem oporu wewnętrznego inhalatora, odpowiedni może być dysk, który ma niski opór wewnętrzny i jest dzięki temu łatwy w stosowaniu.
• preferencje pacjenta - niektóre osoby nie lubią smaku proszkowych inhalatorów, narzekają także na podrażnienie gardła. W takim wypadku lepszym rozwiązaniem może być aerozol.
• umiejętność koordynacji wdechu i rozpylenia dawki (konieczna do użycia aerozolu) - jeśli pacjent ma z tym problem można stosować komory inhalacyjne lub inhalatory proszkowe.

Inhalatory aerozolowe

Do szerokiej gamy inhalatorów aerozolowych, nazywane są przez producentów m. in. Evohaler, Autohaler lub Easi-Breathe. Preparaty te zawierają lek w skompresowanej formie, który uwalniany jest do ust po naciśnięciu tuby inhalatora (inhalator ciśnieniowy z dozownikiem).

Inhalatory typu Autohaler i Easi-Breathe, nie wymagają naciskania żadnej części tuby, w celu wypuszczenia dawki leku. Wystarczy odblokować otwór inhalatora i zaciągnąć się lekiem, który w ten sposób zostanie uwolniony z tuby.

Inhalatory aerozolowe są stosunkowo łatwe w użyciu, ale niektórzy, np. dzieci czy osoby cierpiące na artretyzm, mogą mieć trudności z ich obsługą. Dlatego osobom takim zaleca się inhalatory proszkowe oraz inhalatory typu Easi-Breathe, Autohaler lub Evohaler. Jeżeli jednak ktoś ma trudności z kontrolowaniem oddechu, możne także skorzystać z pomocy komory powietrznej, czyli tzw. spejsera. Jest to niewielkich rozmiarów plastikowa komora, nakładana na ustnik inhalatora.

Inhalatory proszkowe i dyski

Do tej grupy inhalatorów zalicza się m.in. inhalatory typu Turbohaler oraz Accuhaler. W przypadku obu tych preparatów, aby uwolnić dawkę proszku, należy odblokować ustnik, pociągnąć za dźwignię lub przekręcić część znajdującą się na dole opakowania, po czym wciągnąć lek ustami.

Obsługa inhalatorów proszkowych jest zazwyczaj bardzo prosta, a na opakowaniu znajduje się wskaźnik, informujący o ilości pozostałego leku. Inhalatory typu Accuhaler często zawierają laktozę, dlatego nie są odpowiednie dla osób na nią uczulonych. Z drugiej strony, są one dobrą alternatywą dla pacjentów, którzy nie mogą stosować inhalatorów aerozolowych.

Inhalatory ultradźwiękowe i pneumatyczne (nebulizatory)

Inhalatory ultradźwiękowe, to specjalne aparaty, które uwalniają aerozol pod wpływem ultradźwięków. Drugim rodzajem nebulizatorów są inhalatory pneumatyczne. Działają głośniej od ultradźwiękowych, ale są z reguły tańsze i mogą podawać precyzyjną dawkę leku.

Nebulizatory stosuje się głównie w nawilżaniu dróg oddechowych oraz do zmniejszania objętości śluzu. Metoda ta pozwala na przyspieszenie działania substancji czynnej oraz zmniejszenie wielkości dawki podawanego leku. Minusem tej formy podania jest konieczność używania specjalnego sprzętu, który jest stosunkowo drogi i możliwy do obsługi tylko w domu (inhalatory proszkowe i aerozolowe można mieć zawsze przy sobie).