Co jeść, a czego unikać podczas antybiotykoterapii

W organizmie człowieka żyje około 50 miliardów mikroorganizmów, takich jak bakterie, grzyby i wirusy. Szacuje się, że dorbnoustroje przewyższają liczbę ludzkich komórek w ciele w skali 10 do 1. Co ciekawe, mikrob odgrywa niezwykle ważną rolę w funkcjonowaniu układu odpornościowego organizmu.

Najwięcej bakterii i drobnoustrojów znajduje się w układzie pokarmowym. W mikrobiomie jelit istnieje zdrowa równowaga między dobrymi bakteriami (pałeczki kwasu mlekowego inaczej lactobacilli) i szkodliwymi bakteriami znanymi jako beztlenowce. „Dobre” bakterie jelitowe pełnią wiele ról m.in. współuczestniczą w rozkładzie resztek pokarmowych, dostarczają energii, wytwarzają witaminy i ułatwiają ich wchłanianie, rozkładają toksyny, a także chronią jelita przed szkodliwymi patogenami.

Niestety w trakcie antybiotykoterapii równowaga we florze bakteryjnej jelit zostaje zaburzona. Wynika to z faktu, że antybiotyki oprócz eliminowania chorobotwórczych bakterii, niszczą również drobnoustroje, które chronią nas przed zakażeniami szkodliwymi bakteriami. Takie zaburzenie ekosystemu bakteryjnego jelit nazywamy dysbiozą.

Zmniejszenie liczby dobrych bakterii w trakcie leczenia antybiotykami oznacza, że ​​bakterie beztlenowe mogą namnażać się i prowadzić do rozstroju żołądka, co objawia się m.in.

• biegunka
• zaparcia
• wzdęcia
• wrzody żołądka i dwunastnicy (wrzody trawienne)
• ból brzucha

Na szczęście te nieprzyjemne skutki uboczne można zniwelować stosując odpowiednią dietę.

Podczas kuracji antybiotykowej należy stosować zdrową, zbilansowaną dietę bogatą w pokarmy ze wszystkich grup żywieniowych, aby dostarczyć organizmowi potrzebnych składników odżywczych. Ponadto, powinno się również spożywać produkty, które pomogą dostarczyć do organizmu zdrowe drobnoustroje.

Wyróżniamy dwa rodzaje substancji wspomagających wzrost flory jelitowej: prebiotyki i probiotyki. Probiotyki to żywe szczepy bakterii, które zwiększają populację dobrych bakterii w układzie pokarmowym. Z drugiej strony prebiotyki to nietrawione składniki żywności, które są pokarmem dla dobrych bakterii i stymulują ich wzrost.

Poniżej wymieniliśmy produkty żywnościowe, które powinno się spożywać w trakcie antybiotykoterapii.

Produkty bogate w błonnik

Błonnik pokarmowy to różne substancje pochodzenia roślinnego, które nie ulegają trawieniu w układzie pokarmowym przez enzymy trawienne. Mają one wiele korzyści zdrowotnych, takich jak zapobieganie chorobom sercowo-naczyniowym, a także wspomaganie odchudzania i zachowania zdrowej masy ciała.

Ponadto błonnik jest świetnym prebiotykiem i ma pozytywny wpływ na funkcjonowanie jelit. Bakterie lactobacilli żywią się błonnikiem i wytwarzają metabolity zwane krótkołańcuchowymi kwasami tłuszczowymi (SCFA), które zmniejszają stany zapalne i poprawiają metabolizm. W niektórych badaniach błonnik został również powiązany z poprawą trawienia i zmniejszeniem zaparć.

Pokarmy bogate w błonnik to m.in.:

• produkty pełnoziarniste – brązowy ryż, owies i jęczmień
• warzywa - brokuły, jarmuż i kalafior
• owoce - jagody i jabłka
• rośliny strączkowe - fasola i soczewica

Polifenole

Innym rodzajem prebiotyków są polifenole, które wspomagają wzrost dobrych bakterii. Te organiczne związki chemiczne nie są wchłaniane w jelicie cienkim przez co bakterie w jelicie grubym są odpowiedzialne za ich rozkład - innymi słowy stają się ich pokarmem.

Ponadto, polifenole są silnymi przeciwutleniaczami, co oznacza, że neutralizują szkodliwy wpływ wolnych rodników, które uszkadzają zdrowe komórki organizmu i są związane z wieloma chorobami. Polifenole mają również pozytywny wpływ na zdrowie serca, ponieważ zmniejszają ryzyko nadciśnienia i zakrzepów krwi. Są również dobre na wysoki cholesterol, ponieważ są obecne w wielu produktach, które obniżają poziom złego cholesterolu.

Polifenole można znaleźć w wielu produktach spożywczych i przyprawach:

• owoce - jagody, czarna porzeczka, czereśnie, jabłka i śliwki
• warzywa – karczochy, cykoria, czerwona cebula i szpinak
• orzechy - laskowe, włoskie, migdały i pekan
• kakao w proszku i gorzka czekolada
• soja (np. tofu)
• zielona i czarna herbata
• goździki, mięta pieprzowa i anyż gwiazdkowy

Produkty fermentowane

W przeciwieństwie do dwóch poprzednich składników odżywczych, sfermentowana żywność zawiera probiotyki, które zastępują dobre bakterie wyeliminowane przez antybiotyki. Przyjmowanie probiotyków z antybiotykami pomaga zapobiegać problemom jelitowym.

Probiotyki są również dobre dla zdrowia serca i dobrego samopoczucia, a badania sugerują mają także pozytywny wpływ na skórę.

Pokarmy bogate w probiotyki to:

• jogurty probiotyczne
• ogórki konserwowe i kiszone
• kapusta kiszona
• kefir - fermentowany napój mleczny
• kimchi - pikantne sfermentowane warzywa
• kombucha - sfermentowany napój z czarnej lub zielonej herbaty
• miso - pasta ze sfermentowanej soi

Probiotyki można znaleźć również w wielu suplementach diety dostępnych w większości aptek.

W trakcie antybiotykoterapii ważne jest, aby unikać produktów, które mogą zaburzyć równowagę flory bakteryjnej jelit lub wpłynąć na skuteczność antybiotyków.

Pokarmy, których należy unikać to m.in.:

• Grejpfruty i sok grejpfrutowy - owoce te zawierają związki znane jako furanokumaryny, które wpływają na rozkład leków w wątrobie i jelitach oraz odfiltrowanie toksyn
• Żywność przetworzona, pikantna lub wysokotłuszczowa – może podrażniać żołądek i powodować rozstrój żołądka
• Słodkie napoje – nadmiar cukru może być pokarmem dla szkodliwych bakterii jelitowych
• Produkty mleczne – wapń może zmniejszać skuteczność leków i nasilać niektóre skutki uboczne

Picie alkoholu podczas przyjmowania antybiotyków nie jest zalecane. Jeśli nie masz pewności, czy spożywanie alkoholu podczas jakiegokolwiek leczenia jest bezpieczne, zapoznaj się z ulotką informacyjną dołączoną do opakowania leku lub skonsultuj się z lekarzem lub farmaceutą.

Nadmierne spożycie alkoholu może uszkodzić wyściółkę jelit i prowadzić do problemów żołądkowo-jelitowych, a także zwiększyć ryzyko wystąpienia skutków ubocznych.

Niektórych antybiotyków nigdy nie należy łączyć z alkoholem. Należą do nich m.in.:

• doksycyklina
• azytromycyna
• erytromycyna
• metronidazol
• amoksycylina
• penicylina

Kiedy można pić alkohol po antybiotyku?

Po zakończeniu antybiotykoterapii należy odczekać co najmniej 2-3 dni, ponieważ do tego czasu lek utrzymuje się we w krwi. Alkohol może osłabić działanie antybiotyku i nasilić ewentualne działania niepożądane.

Antybiotyki mogą wchodzić w interakcje z przyjmowanymi lekami i zmieniać ich skuteczność, a także powodować reakcje niepożądane. Należy zawsze pamiętać, aby poinformować lekarza o wszystkich przyjmowanych lekach. Tyczy się to leków na receptę i bez recepty, ale także wszelkich suplementów diety i ziół.

Warto również zapoznać się z ulotkami dołączonymi do opakowania antybiotyków, a także leków, które przyjmujesz na co dzień, aby upewnić się, że można je bezpiecznie stosować razem. W przypadku wątpliwości należy zwrócić się do lekarza lub farmaceuty.