Grzybica stóp

Grzybica stóp to jedna z najczęstszych infekcji grzybiczych. Szacuje się, że nawet co trzecia osoba zarażona grzybicą cierpi właśnie na grzybicę stóp. U 75% chorych współwystępuje ona z zakażeniami grzybiczymi innych części ciała, w tym u 69% jest to grzybica paznokci stóp. Choroba może przenieść się również na dłonie (ok. 2,5% przypadków).

W 60% przypadków grzybica wywołana jest grzybem Trichophyton rubrum powodującym przewlekłe i uciążliwe w leczeniu zakażenie skóry. Grzybicą można zarazić się poprzez kontakt z zarodnikami, które znajdują się powszechnie w naszym środowisku. Jednak nie każdy kontakt z nimi powoduje zakażenie. Skóra osób zdrowych posiada mechanizmy obronne, potrafiące zwalczyć infekcją grzybiczą.

Rozwój grzybicy stóp może ułatwiać niewłaściwa higiena prowadząca do nadmiernego zawilgocenia i przegrzania (szczególnie w przestrzeni międzypalcowej) np. na skutek niedokładnego wycierania stóp, noszenia gumowego, nieprzewiewnego obuwia i skarpetek z tkaniny nieprzepuszczającej powierza. Ponadto na rozwój grzybicy stóp wpłynąć może noszenie niewygodnych, zbyt małych butów, które uciskając przyczyniają się do deformacji paznokci.

Gdzie można się zarazić grzybicą stóp?

Choć niebezpieczne dla naszej skóry grzyby występują powszechnie w naszym środowisku, pewne miejsca szczególnie sprzyjają rozprzestrzenianiu się choroby. Do zarażenia infekcją grzybiczą stóp najczęściej dochodzi:

• na basenie lub w saunie;
• w publicznych prysznicach;
• podczas przymierzania obuwia w sklepie;
• w miejscach gdzie wypożycza się obuwie sportowe (np. łyżwy na lodowisku, buty narciarskie, tenisówki na kręgielni itp.);
• u kosmetyczki (z powodu złej dezynfekcji narzędzi do pedikiuru);
• w hotelach, pensjonatach, sanatoriach itp.

Osoby szczególnie narażone na zakażenie grzybicą stóp

Na grzybicę stóp najczęściej chorują:

• osoby z nadmierną potliwością;
• osoby z nadwagą i otyłe;
• osoby w podeszłym wieku;
• kobiety w ciąży;
• osoby chorujące na cukrzycę;
• osoby cierpiące na niedoczynność tarczycy;
• osoby zakażone wirusem HIV;
• osoby stosujące antybiotyki, leki immunosupresyjne lub sterydy;
• osoby ze schorzeniami reumatycznymi lub nowotworowymi.

Do infekcji grzybiczych przyczyniają się także zaburzenia hormonalne i żołądkowo-jelitowe oraz choroby układu krążenia. Do dodatkowych czynników ryzyka zalicza się urazy i zadrapania na stopach umożliwiające grzybom wniknięcie w głąb naskórka. Ponadto dowiedziono, że predyspozycje do rozwoju grzybicy mogą być dziedziczne.

Do podstawowych objawów grzybicy stóp zalicza się:

• nadmierne pocenie się stóp;
• zaczerwienienie skóry;
• świąd i pieczenie;
• łuszczenie się skóry podeszwy;
• pęcherzyki i grudki występujące między palcami i na bocznych powierzchniach palców.

W przypadku zaawansowanej grzybicy dochodzi do pękania skóry, powstawania ran i owrzodzeń. Obserwując zmiany skórne na stopach, należy mieć świadomość, że grzybica nie jest schorzeniem jednorodnym. Choroba może przybierać różne postaci dające odmienne objawy i wymagające innych metod leczenia. Do najczęściej występujących odmian grzybicy stóp zalicza się: grzybicę międzypalcową, grzybicę potnicową oraz grzybicę złuszczającą.

Grzybica międzypalcowa

W przypadku grzybicy międzypalcowej zmiany skórne dotyczą głównie przestrzeni pomiędzy palcami nóg. Choroba objawia się świądem i pieczeniem, łuszczeniem skóry i wydzielaniem nieprzyjemnego zapachu. Może pojawić się także wydzielina. Nieleczona grzybica międzypalcowa jest najczęstszą przyczyną pojawienia się grzybicy paznokci.

Grzybica potnicowa

Grzybicę potnicową charakteryzuje pojawienie się licznych, drobnych pęcherzyków lub krostek, które z czasem mogą zlewać się w większe pęcherze. Zmiany te występują na podeszwie stopy i wywołują silny świąd. Z czasem dochodzi do pękania i złuszczania się skóry. W tym przypadku łatwo doprowadzić do wtórnego zakażenia bakteryjnego, o którym świadczy wystąpienie białawej lub żółtej wydzieliny.

Grzybica złuszczająca

Podstawowym objawem grzybicy złuszczającej jest nadmierne rogowacenie i łuszczenie skóry na całej powierzchni stopy. Skóra ma skłonność do pękania, ale świąd jest stosunkowo niewielki. Grzybicy złuszczającej często towarzyszy grzybica paznokci.

Właściwa diagnostyka grzybicy stóp stanowi podstawę dla wyboru leczenia. Z tego powodu istotne jest skontaktowanie się z lekarzem dermatologiem, ponieważ infekcje grzybiczą stosunkowo łatwo pomylić z innymi chorobami, wymagającymi jednak odmiennego leczenia. Objawy podobne do grzybicy dają: łuszczyca stóp, wyprzenie międzypalcowe, wyprysk potnicowy, wyprysk modzelowaty.

Aby nie dopuścić do zakażenia grzybicą skóry należy pamiętać o zachowywaniu poniższych zasad. Profilaktyka jest szczególnie ważna w przypadku osób o obniżonej odporności i znajdujących się w podwyższonej grupie ryzyka zarażenia grzybicą.

Najważniejsze zasady w profilaktyce grzybicy stóp:

• Wycieraj dokładnie stopy po każdym myciu. Zwróć szczególną uwagę na przestrzenie między palcami.
• Korzystaj wyłącznie ze swojego ręcznika oraz przyborów do pielęgnacji stóp takich jak cążki, pumeks, pilnik itp.
• Nie chodź na boso w miejscach publicznych. Pamiętaj, że szczególnie łatwo zarazić się grzybicą w przestrzeniach wilgotnych (basen, prysznic) dlatego zawsze noś tam klapki.
• Unikaj gumowego, nieprzewiewnego obuwia oraz skarpetek wykonanych z materiałów syntetycznych. Noś wygodne, dopasowane buty.
• Nie noś używanego ani pożyczonego obuwia.
• Jeśli przepocisz skarpetki i obuwie zmień je jak najszybciej. Zanim powtórnie włożysz obuwie dokładnie je wysusz.
• Przed wizytą u kosmetyczki upewnij się, że używane w salonie narzędzia są sterylizowane.
• Nie korzystaj z wanny poza domem. Jeśli przebywasz np. w hotelu wybierz prysznic i podczas mycia używaj klapek.
• Nie myj nóg zbyt często, gdyż niszczy to naturalny płaszcz lipidowy skóry. Stopy powinno się myć dwa razy dziennie.
• Możesz używać specjalnych kosmetyków, które mają działanie przeciwgrzybicze: mydła, dezodoranty, talk lub puder grzybobójczy.
• Jeśli na twojej stopie pojawią się drobne urazy, wylecz je jak najszybciej, gdyż uszkodzona skóra jest bardziej podatna na zakażenie grzybicą.
• Jeżeli stosujesz antybiotyki nie zapominaj o przyjmowaniu probiotyków.

W leczeniu grzybicy stóp stosuje się farmakologiczne środki antygrzybiczne. Leczenie metodami domowymi nie daje oczekiwanych rezultatów, ale może być stosowane wspomagająco, w celu złagodzenia uciążliwych objawów. W zależności od stopnia zaawansowania choroby stosowane jest leczenie miejscowe lub doustne, a w niektórych przypadkach stosuje się obie formy równocześnie.

Zwykle leczenie grzybicy zaczyna się od stosowania leków o działaniu miejscowym w postaci maści lub aerozolu. Leczenie trwa od 2 do 4 tygodni, jeżeli po tym czasie nie nastąpi poprawa, sięga się po leki doustne.

Miejscowe leki przeciwgrzybicze

Stosowane miejscowo leki przeciwdziałające grzybicy stóp to:

• Terbinafina i naftifina
• Cyklopiroks
• Ketokonazol
• Klotrymazol, mikonazol i ekonazol

Jeśli lek miejscowy został zastosowany odpowiednio wcześnie powinien on doprowadzić do całkowitego wyleczenia. Większość takich preparatów stosuje się na noc. Skórę stóp należy umyć i dokładnie wysuszyć. Następnie na zmienione chorobowo miejsca nakłada się cienka warstwę maści lub leku w aerozolu. Po wykonaniu tych czynności konieczne jest umycie rąk ciepłą wodą z mydłem, aby nie dopuścić do zarażenia innych części ciała.

Leki przeciwgrzybicze o działaniu ogólnym (przyjmowane doustnie)

Jeśli leczenie miejscowe nie przynosi oczekiwanych rezultatów konieczne jest przyjęcie środków doustnych. Lekarz może zadecydować o zastosowaniu jednego z poniższych preparatów:

• Fluconazole (Diflucan) – lek stosuje się w dawce 50 mg lub 150 mg dziennie, raz na tydzień, przez okres od 1 do 4 tygodni. W przypadku zaawansowanej grzybicy stóp może być konieczne leczenie trwające nawet do 6 tygodni.
• Terbinafina – w postaci tabletek teribafinę przyjmuje się zazwyczaj raz na dobę w dawce 250 mg. Długość leczenia zależy od ciężkości zakażenia i rodzaju grzybicy stóp. Może trwać od 2 do nawet 12 tygodni. Substancja ta dostępna jest także w postaci maści do stosowania miejscowego.
• Ketokonazol – jedną tabletkę 200 mg przyjmuje się raz na dobę, zwykle przez okres 14 dni, ale jeżeli objawy nie ustępują należy kontynuować terapię. W ciężkich zakażeniach lekarz może zwiększyć dawkę do 400 mg na dobę. Ketokonazol dostępny jest także w postaci kremu do stosowania miejscowego.
• Itrakonazol – w grzybicy stóp zazwyczaj stosuje się dawkę 200 mg raz na dobę przez 7 dni lub dawkę 100 raz na dobę przez 15 dni.

Leczenia nie należy przerywać po ustąpieniu podstawowych objawów, ponieważ niedoleczenie grzybicy stóp powoduje nawroty choroby oraz grozi przeniesieniem się infekcji na paznokcie.

Wspomaganie leczenia grzybicy stóp domowymi sposobami

Leczenie grzybicy stóp zwykle trwa kilka tygodni. Bardzo istotne jest, aby od samego początku kuracji wyeliminować czynniki sprzyjające rozwijaniu się choroby – należy dbać o higienę stóp oraz zrezygnować z noszonego wcześniej obuwia. Zarówno w trakcie leczenia, jak i po jego zakończeniu, powinno się nosić przewiewne buty i wybierać te wykonane ze skóry naturalnej. Ponadto leczenie grzybicy można wspomagać domowymi sposobami, jednak należy pamiętać, że nie powinny one zastąpić farmakoterapii. Przy leczeniu grzybicy stóp pomocne mogą być:

• Moczenie stóp w wodzie z octem (roztwór w stosunku 1:1). Zabieg należy wykonywać codziennie przez co najmniej kilkanaście minut;
• Regularne spożywanie czosnku. Roślina ta ma silne działanie przeciwgrzybicze. Można także stosować ją miejscowo, na zarażoną skórę;
• Moczenie lub przemywanie stóp w roztworze sporządzonym z aloesu, rozmarynu lekarskiego i szyszek chmielu;
• Smarowanie zmienionych chorobowo miejsc olejkiem z drzewa herbacianego;
• Dbanie o odpowiednią dietę bogatą w naturalne probiotyki (np. jogurty, kiszonki, kefiry itp.) oraz unikanie cukru
• Moczenie stóp w ekstrakcie z pestek grejpfruta. Zabieg powinien trwać kilkanaście minut. Ekstrakt można dodawać także do wody podczas prania skarpetek.

Zdarza się, że grzyby początkowo atakujące tylko stopy, rozprzestrzeniają się na inne partie ciała. Jeżeli dojdzie do pękania skóry, zwiększa się prawdopodobieństwo wystąpienia innych infekcji bakteryjnych. Grzybica może wywołać gorączkę, a jej rozprzestrzenienie się w organizmie zagraża wystąpieniem zapalenia tkanek głębiej osadzonych oraz zapalenia naczyń chłonnych.

Ze względu na ryzyko wystąpienia powikłań, leczenie grzybicy stóp należy rozpocząć natychmiast po rozpoznaniu jej objawów. Równocześnie z terapią farmakologiczną powinno się stosować działania profilaktyczne, skoncentrowane na prawidłowej higienie stóp.

Grzybica paznokci

Najczęstszym powikłaniem grzybicy stóp jest zarażenie infekcją paznokci. Leczenie grzybicy paznokci jest trudne, a sama choroba może doprowadzić do zniszczenia płytki paznokcia. Na początku płytka przebarwia się (na kolor żółty lub czarny), stopniowo grubieje i zaczyna być bolesna. Podobnie jak w przypadku grzybicy stóp można stosować leczenie miejscowe lub doustne. Zaniedbana choroba może spowodować konieczność chirurgicznego usunięcia zarażonych paznokci.

Doustny lek na grzybicę stóp – Fluconazol – dostępny jest do kupienia w klinice internetowej euroClinix. Podczas składania zamówienia, należy wypełnić formularz medyczny, który zostanie rozpatrzony przez lekarza. Jeśli specjalista nie stwierdzi żadnych przeciwwskazań, wystawi receptę i przekaże ją do apteki. Zamówienia są dyskretnie pakowane, wysyłane ekspresową usługą kuriera UPS i dostarczane pod wskazany adres zazwyczaj już w ciągu 24 godzin.