Jak prawidłowo przechowywać leki

Leki, które są przeterminowane (których termin ważności umieszczony na opakowaniu upłynął) mogą być nie tylko nieskuteczne, ale również niebezpieczne. Wynika to ze zmiany związków chemicznych, które wchodzą w skład medykamentu np. zmiana właściwości substancji czynnej leku. Niektóre leki po utracie terminu ważności są również potencjalnym środowiskiem do rozwoju bakterii. Dotyczy to leków na receptę, suplementów diety, jak i leków bez recepty.

Co więcej, temperatura i wilgotność powietrza oraz światło słoneczne mogą również przyczynić się do zmiany właściwości fizyczno-chemicznych leków, które mogą mieć wpływ na aktywność substancji i spowodować, że będzie ona niebezpieczna dla organizmu ludzkiego.

Poniżej można znaleźć kilka przykładowych leków oraz wpływu niepoprawnego przechowywania lub upłynięcia terminu ważności na ich skuteczność i bezpieczeństwo stosowania.

	Antykoncepcja hormonalna Leki takie jak tabletki antykoncepcyjne mogą stracić swoją skuteczność, jeśli są przechowywane w bardzo wysokich lub niskich temperaturach przez dłuższy czas. Dzieje się tak, ponieważ ciepło może zmienić strukturę molekularną leku, powodując rozkład składników aktywnych, co w efekcie negatywnie wpływa na jego skuteczność.
	Antybiotyki Antybiotyki, podobnie jak większość leków, mogą stać się mniej skuteczne, jeśli będą wyeksponowane na działanie światła słonecznego oraz ciepła przez dłuższy czas. Nieskuteczne antybiotykoterapia może nie tylko nie wyleczyć infekcji, powodując pogorszenie się stanu choroby, ale także przyczynić się do rozwoju oporność drobnoustrojów na antybiotyki. Antybiotyki, szczególnie w postaci płynnej do podawania doustnego, są podatne na skażenie przez bakterie. Wynika to z niesterylnych związków, które znajdują się w składzie antybiotyków. Dlatego ważne jest, aby przechowywać je zgodnie z instrukcją dołączona do opakowania leku.
	Nitraty/ Azotany Gorące i wilgotne środowiska mogą powodować zmianę substancji czynnej nitratów, takiej jak nitrogliceryna. Pacjenci, którzy są w trakcie leczenia azotanami, mogą doświadczyć poważnych działań niepożądanych, ponieważ leki te są stosowane w leczeniu dławicy piersiowej (anginy).
	Krople do oczu Stosowanie przeterminowanych leków, takich jak krople do oczu, może prowadzić do podrażnień, stanów zapalnych, a nawet infekcji. Wynika to z faktu, że związki chemiczne, które wchodzą w skład leku, przestają być aktywne i tracą swoje właściwości terapeutyczne. Pomimo tego, że krople do oczu zawierają substancje konserwujące, które wydłużają ich datę ważności, rozmnażanie się drobnoustrojów i bakterii w leku, jest wciąż możliwe (jeśli krople są otwarte).

Należy zawsze zapoznać się z etykietą oraz ulotkę dołączona do opakowania leku. Ulotka dla pacjenta znaleźć szczegółowe informacje dotyczące tego, jak konkretny lek powinien być przechowywany. Wszystkie lekarstwa należy przechowywać w miejscu niewidocznym i niedostępnym dla dzieci oraz zwierząt domowych. Leki na receptę powinny być stosowane tylko i wyłącznie przez osoby, którym lek został przepisany przez lekarza lub specjalistę. Co więcej, leki oraz preparaty ziołowe Leki dostępne nie powinny być przechowywane razem, aby uniknąć zanieczyszczenia krzyżowego i zapobiec rozwojowi bakterii.

Większość tabletek, pigułek i kapsułek należy przechowywać w temperaturze pokojowej, która nie przekracza 25°C. Ponadto miejsce przechowywania nie powinno być wilgotne ani nasłonecznione. Oto kilka wskazówek dotyczących poprawnego przechowywania leków:

• przechowuj leki w miejscu bezpiecznym i niedostępnym dla dzieci i zwierząt;
• przechowuj leki w suchym, ciemnym i chłodnym miejscu, najlepiej w szafce kuchni lub w sypialni;
• jeśli przechowujesz swoje leki w pudełku, upewnij się, że ma ono odpowiednią temperaturę i wilgotność. Dobrym rozwiązaniem może być inwestycja w specjalnie zaprojektowaną apteczkę na leki;
• przechowuj leki z dala od miejsc nasłonecznionych;
• nie przechowuj leków w temperaturze, która przekracza 25°C przez dłuższy czas;
• unikaj przechowywania leków w samochodzie, przy sobie (np. w kieszeni spodni lub w torebce, podczas upalnych dni), lub w szafkach łazienkowych (para z prysznica zwiększa wilgotność powietrza);
• nie pakuj leków do bagażu rejestrowanego ze względu na ekstremalnie niskie temperatury panujące w luku bagażowym oraz ryzyko zgubienia bagażu.

Leki, które powinny być przechowywane w temperaturze pokojowej:

• Antykoncepcja hormonalna, w tym tabletki antykoncepcyjne dwuskładnikowe, minipigułka, krążek dopochwowy, plastry antykoncepcyjne and Sayana Press
• Leki na impotencję np. Viagra
• Antybiotyki takie jak azytromycyna
• Plastry medyczne Scopoderm lub plastry lecznicze zawierające fludroksykortyd
• Leki takie jak insulina - nieotwarte należy przechowywać w lodówce, natomiast do 30 dni po otwarciu leku można go przechowywać w temperaturze pokojowej

Leki, które powinny być przechowywane w lodówce:

• Insulina
• Nowe, nieotwarte opakowanie Sandexy. Nie należy zamrażać.
• Botoks
• Szczepionki
• Niektóre leki w formie tabletek, m.in. Rytonawir

Do każdego leku powinna być dołączona ulotka dla pacjenta. Ulotka ta zawiera informacje dotyczące leku oraz jego przechowywania. Należy zawsze zapoznać się z treścią ulotki przed zastosowaniem jakiegokolwiek leku. Nie należy przechowywać leków w zamrażarce, chyba że jest to wyraźnie zalecone przez lekarza lub w ulotce pacjenta.

Jeśli leki będą przechowywane w nieoptymalnych warunkach, mogą nadal być skuteczne przez krótki czas. W większości przypadków, jeśli lek nie nadaje się do użytku z powodu nieodpowiedniego przechowywania, będzie można to zauważyć na podstawie zmiany właściwości fizycznych produktu.

Produkty lecznicze, które zostały poddane działaniu wysokich temperatur, wysokiej wilgotności powietrza lub był narażony na bezpośrednie działanie promieni słonecznych przez dłuższy czas, są prawdopodobnie nieodpowiednie do stosowania. Jeśli obawiasz się, że dotyczy to Twojego produktu leczniczego, zwłaszcza jeśli leczysz się na dolegliwości takie jak nadciśnienie lub przyjmujesz środki antykoncepcyjne, powinieneś/aś skonsultować się z lekarzem i rozważyć odnowienie recepty na ten lek.

Wskazane jest również, aby w danym momencie dysponować tylko 3-miesięcznym (a nie 6-miesięcznym) zapasem leków. Ma to na celu zminimalizowanie ryzyka przechowywania leków w niewłaściwych warunkach.

Najprostszym sposobem na sprawdzenie tego, czy lek może zostać bezpiecznie zastosowany, jest sprawdzenie terminu ważności leku. Po upływie tego terminu lek nie nadaje się do użycia i nie wolno go stosować. Jak wspomniano w poprzedniej części artykułu, warunki przechowywania leku mogą również wpłynąć na jego bezpieczeństwo i skuteczność. Aby upewnić się, że lek jest efektywny i bezpieczny w użyciu, należy zwrócić uwagę na następujące kwestie:

• Termin ważności leku - po upływie tej daty nie należy stosować leku, ponieważ producent nie gwarantuje jego bezpieczeństwa i skuteczności
• Instrukcje i zalecenia od farmaceuty lub lekarza mogą się nieznacznie różnić od tych znajdujących się w ulotce leku, jednak należy ich przestrzegać. Dla przykładu farmaceuta może zalecić pozbycie się reszty kapsułek/ tabletek 14 dni od daty otwarcia leku.
• Zmiana koloru leku może oznaczać, że produkt leczniczy był niewłaściwie przechowywany. Jeśli zauważysz różnicę w kolorze leku, nie powinieneś/aś go przyjmować.
• Zmiana konsystencji leku taka jak zmiana stanu płynnego w żel (zgęstnienie roztworu leku), tabletki są miększe lub twardsze niż normalnie, lub tabletki się sklejają. W takim wypadku nie należy stosować leku.

Podsumowując, jeśli termin ważności leku upłynął, nie należy go stosować. Lek, którego termin ważności nie minął, ale wygląda, smakuje lub pachnie inaczej niż w momencie, gdy leczenie zostało rozpoczęte, nie powinien być stosowany. Należy skonsultować się z lekarzem lub farmaceutą w celu uzyskania porady. Niektóre leki mogą być nadal bezpieczne, ale ich skuteczność może być zmniejszona.

Warto również zauważyć, że nie wszystkie leki, których właściwości fizyczne są zachowane, są bezpieczne i skuteczne. Jeśli u pacjenta pojawi się obawa, że leki nie są odpowiednie do stosowania (w wyniku zmiany właściwości chemicznych, fizycznych lub nieodpowiedniego przechowywania) należy porozmawiać z lekarzem lub farmaceutą.

Mimo że przyjęcie leku po upływie terminu ważności lub przechowywanego w nieodpowiednich warunkach (którego zostało nam jeszcze tak dużo, a termin upłynął dopiero kilka dni temu…) może wydawać się opcją kuszącą i wygodną, należy wziąć pod uwagę potencjalne ryzyko, na które się narażamy. Z tego względu leki przeterminowane lub nienadające się do użytku powinny zostać bezwzględnie zutylizowane.

Przeterminowane lub niepotrzebne leki najlepiej jest zutylizować, wrzucając je do specjalnie oznakowanych pojemników, które można znaleźć w większości aptek. Apteki posiadające specjalne pojemniki na leki można znaleźć tutaj.

Produkty lecznicze nie powinny być spłukiwane w toalecie ani innych systemach odprowadzania wody, ponieważ może to zanieczyścić dopływ wody i w efekcie trafić do wody pitnej.

Niestety dla wielu osób wizyta w aptece nie jest możliwa, dlatego Amerykańska Agencja ds. Żywności i Leków (FDA) podała kilka alternatywnych i bezpiecznych metod zutylizowania leków w domu.

	1Wyjmij leki z oryginalnego opakowania oraz butelki/blistra
	2Zmieszaj leki z odpadami takimi jak fusy po kawie lub zużyty żwirek dla kotów
	3Dodaj mieszankę do zamykanego pojemnika takiego jak słoik lub plastikowa torebka
	4Z opakowania leku usuń swoje dane osobowe (jeśli takie się znajdują)
	5Wyrzuć puste opakowanie po lekarstwach oraz pojemnik/torebkę z mieszanką leków i odpadów do kosza na śmieci

Chociaż udając się w podróż samolotem, zaleca się podróżować z lekami w bagażu podręcznym, aniżeli rejestrowanym, zakup leków online i ich dostawa za pośrednictwem usług kurierskich jest z reguły bezpieczna. Leki zamówione w klinice internetowej euroClinix są starannie pakowane i dostarczane z zachowaniem wszystkich wymogów bezpieczeństwa. Leki są przechowywane i przewożone w odpowiednich warunkach - dotyczy to temperatury, wilgotności powietrza, a także nasłonecznienia. Co więcej, każde zamówienie jest pakowane tak, aby chronić nie tylko produkt, ale także prywatność pacjenta. Leki są wysyłane w pudełku bez żadnego nadruku, które w żaden sposób nie sugeruje zawartości, ani marki euroClinix.

Należy zawsze czytać ulotkę leku dołączoną do opakowania, aby dowiedzieć się, jak prawidłowo przechowywać lek po jego otrzymaniu.