Jakie są przyczyny nietrzymania moczu?

Wysiłkowe nietrzymanie moczu	Nietrzymanie moczu z naglącym parciem
Może nastąpić na skutek nagłego nacisku na pęcherz, na przykład podczas śmiechu, kichania lub aktywności fizycznej. Przyczyną jest osłabienie mięśni podtrzymujących pęcherz.	Wyciek moczu następuje w wyniku nagłej i intensywnej potrzeby oddania moczu. Przyczyną są nadaktywne mięśnie wypieracza otaczające pęcherz.
Nietrzymanie moczu z przepełnienia	Całkowite nietrzymanie moczu
Mocz wycieka na skutek niezdolności do pełnego opróżnienia pęcherza. Najczęstszą przyczyną jest blokadą (np. u mężczyzn z powiększoną prostatą), ale czasami za rozwój dolegliwości mogą odpowiadać problemy z mięśniami wypieracza.	Nietrzymanie moczu spowodowane jest niezdolnością pęcherza do przechowywania uryny. Jest to najpoważniejszy rodzaj nietrzymania moczu, zazwyczaj przyczyną dolegliwości są wrodzone zaburzenia pęcherza.

Powyżej wymieniono cztery główne rodzaje nietrzymania moczu, warto jednak pamiętać, że często jedna osoba może odczuwać symptomy kilku typów inkontynencji. Jest to tzw. mieszane nietrzymanie moczu i charakteryzuje się ono jednoczesnym odczuwaniem zarówno wysiłkowego, jak i naglącego nietrzymania moczu.

Wyróżniamy również funkcjonalne nietrzymanie moczu, którego przyczyną jest niezdolność dotarcia do toalety na czas.

Wiek jest jedną z głównych przyczyn nietrzymania moczu, zwłaszcza wysiłkowego. Jedna z meta analiz wykazała, że z dolegliwością tą zmaga się aż 37% spośród 500 tysięcy kobiet w wieku 55-106 lat. Odsetek jest nieco niższy w przypadku starszych mężczyzn – badania wskazują, że problem nietrzymania moczu dotyczy około 15% badanych.

Na nietrzymanie moczu cierpi 37% starszych kobiet na całym świecie.

Inkontynencja jest częstym problemem wśród starszych osób, ponieważ wiele dolegliwości rozwijających się typowo wraz z wiekiem, może przyczyniać się do wystąpienia objawów nietrzymania moczu.

Osłabienie mięśni

Najczęstszą przyczyną nietrzymania moczu u osób starszych jest naturalne osłabienie mięśni otaczających pęcherz.

Istnieje kilka mięśni, które odgrywają kluczową rolę w funkcjonowaniu pęcherza:

• mięśnie dna miednicy – podtrzymują jelita, odbytnicę, narządy rozrodcze i pęcherz. Kurczą się, gdy pęcherz się napełnia i rozluźniają podczas oddawania moczu’
• mięśnie zwieraczy cewki moczowej – kontrolują odpływ moczu z pęcherza;
• mięśnie wypieracza – otaczają pęcherz. Kurczą się, aby pomóc wypchnąć mocz z pęcherza do cewki moczowej.

Wymienione mięśnie (tak jak wszystkie inne w twoim ciele) mogą stopniowo słabnąć wraz z wiekiem, co prowadzi do wysiłkowego nietrzymanie moczu lub parcia naglącego.

Funkcjonalne nietrzymanie moczu

Funkcjonalne nietrzymanie moczu lub nietrzymanie moczu związane z niepełnosprawnością jest powszechne wśród osób starszych.

W przeciwieństwie do innych rodzajów inkontynencji, przyczyną tej dolegliwości nie jest problem z samym pęcherzem. Nietrzymanie moczu następuje na skutek fizycznej lub mentalnej niepełnosprawności, w wyniku czego chory nie jest w stanie skorzystać z łazienki.

Z problemem tym mogą zmagać się m.in. osoby cierpiące na chorobę Parkinsona, stwardnienie rozsiane, demencję lub dezorientację. Często są one w stanie rozpoznać potrzebę oddania moczu, ale samo skorzystanie z toalety jest dla nich zbyt problematyczne.

Inną bardzo częstą przyczyną inkontynencji jest ciąża i poród – szacuje się, że około 66% kobiet w ciąży zmaga się z problemem nietrzymania moczu.

W trakcie trwania ciąży pęcherz kobiety może zmniejszyć się o połowę.

Podczas ciąży twoje ciało bardzo się zmienia, co może prowadzić do nietrzymania moczu. Jedną z głównych zmian jest pojemność pęcherza, która w ostatnim trymestrze ciąży może zmniejszyć się do zaledwie 272ml. Dla porównania, pęcherz przeciętnej kobiety jest w stanie pomieścić około 400 - 550ml moczu. Pojemność pęcherza w ciąży zmniejsza się zatem o prawie połowę.

Innymi przyczynami nietrzymania moczu w czasie ciąży mogą być:

• nadmierny nacisk na pęcherz spowodowany przyrostem masy ciała i rozwojem płodu;
• zmiany hormonalne, które rozluźniają mięśnie otaczające pęcherz;
• osłabienie mięśni dna miednicy i mięśni cewki moczowej na skutek przyrostu masy ciała i rozszerzającej się macicy.

Ciąża powinna być przyjemnym okresem życia, jednak nietrzymanie moczu może znacząco obniżyć jakość życia. Kobietom w ciąży lekarze często zalecają ćwiczenia mięśni dna miednicy (inaczej mięśni Kegla), aby zmniejszyć objawy nietrzymania moczu lub im zapobiec.

Pęcherz i mięśnie, które go podtrzymują, funkcjonują poprawnie dzięki układowi nerwowemu. Z tego powodu wszelkie problemy w obrębie tego systemu mogą mieć wpływ na funkcjonowanie pęcherza.

Dolegliwość ta (znana pod nazwą pęcherz neurogenny lub neurogenna dysfunkcja dolnych dróg moczowych) może skutkować rozwojem większości rodzajów inkontynencji lub nadreaktywnością pęcherza – przypadłości, która również może objawiać się nietrzymanie moczu.

Pęcherz neurogenny może być doświadczany w wyniku rozwoju wielu różnych schorzeń, jednak jego najczęstszą przyczyną są zaburzenia neurodegeneracyjne, takie jak stwardnienie rozsiane, choroba Alzheimera czy Parkinson. Dla przykładu, jedno z badań wykazało, że 60% pacjentów z chorobą Parkinsona doświadcza objawów w obrębie pęcherza moczowego, z czego 30% zmaga się z nietrzymaniem moczu.

Innymi przyczynami neurogennego pęcherza mogą być:

• urazy rdzenia kręgowego;
• udar;
• poważne operacje w obrębie miednicy (np. histerektomia);
• uszkodzenie nerwów spowodowane cukrzycą.

Otyłość może powodować bardzo dużo komplikacji zdrowotnych, w tym nietrzymanie moczu. Jedno z badań wykazało, że ponad połowa otyłych pacjentów zgłaszała epizody mimowolnych wycieków uryny.

Nadmierna tkanka tłuszczowa uciska jamę brzuszną oraz pęcherz, co w konsekwencji prowadzi do osłabienia mięśni dna miednicy i wysiłkowego nietrzymania moczu.

Zmiany w stylu życia, takie jak redukcja wagi, zdrowsza dieta i aktywność fizyczna mogą znacząco przyczynić się do złagodzenia objawów nietrzymania moczu.

Główną przyczyną nietrzymania moczu i innych problemów w obrębie pęcherza u mężczyzn jest przerost prostaty - stan znany także pod nazwą łagodnego przerostu gruczołu krokowego. Jest to powszechna dolegliwość dotykająca w szczególności starszych mężczyzn. Uważa się, że przyczyną przerostu prostaty są zmiany hormonalne, które zachodzą wraz z wiekiem.

Powiększenie i stan zapalny gruczołu krokowego mogą skutkować wystąpieniem innych objawów ze strony układu moczowego, takich jak słaby przepływ moczu, czy wysiłek przy oddawaniu moczu.

Wszystkie leki mogą wywoływać pewne skutki uboczne, chociaż nie są one doświadczane przez wszystkich pacjentów. Nietrzymanie moczu może być działaniem niepożądanym, takich środków farmakologicznych jak:

• inhibitory ACE stosowane w leczeniu nadciśnienia (np. ramipryl) – mogą one zmniejszać napięcie mięśniowe zwieracza cewki moczowej;
• leki moczopędne (np. indapamid) zwiększają one produkcję moczu przez nerki, co może nasilić problem inkontynencji;
• niektóre leki przeciwdepresyjne – upośledzają zdolność do kurczenia się pęcherza;
• hormonalna terapia zastępcza (HTZ) – ze względu na wahania poziomu hormonów;
• środki uspokajające (np. benzodiazepina) – powodują rozluźnienie niektórych mięśni pęcherza.

Najczęstsze przyczyny nietrzymania moczu zostały omówione powyżej. Istnieje jednak wiele innych czynników, które mogą przyczynić się do rozwoju tego problemu. Należą do nich m.in.:

• zakażenia układu moczowego (ZUM) – stan zapalny i podrażnienie pęcherza może powodować mimowolne wycieki moczu;
• choroby nerek
• zaparcia – przyczyniają się do zwiększonego nacisku na pęcherz;
• nadużywanie kofeiny lub alkoholu, które mogą podrażniać pęcherz;
• menopauza – mięśnie i wyściółka cewki moczowej osłabiają się z powodu niskiego poziomu estrogenu;
• picie zbyt małej lub zbyt dużej ilości płynów.

Bardzo ważne jest to, aby odpowiednio zdiagnozować nietrzymanie moczu, a następnie wdrożyć odpowiednie leczenie. Większość przypadków inkontynencji można leczyć przy pomocy zmian w stylu życia, ćwiczeń mięśni dna miednicy i treningu pęcherza.

Pacjenci cierpiący na poważniejsze przypadki nietrzymania moczu mogą skorzystać z leków na receptę, takich jak Detrusitol lub Vesicare. Poprawiają one kontrolę nad pęcherzem i zwiększają jego pojemność.