Tabletki antykoncepcyjne a zakrzepica

Pierwszą rzeczą wartą zauważenia jest to, że antykoncepcja hormonalna nie wpływa bezpośrednio na rozwój zakrzepów we krwi. Podwyższa ona jednak ryzyko ich wystąpienia, zwłaszcza w przypadku kobiet, które mają ku temu predyspozycje.

Dziedziczną chorobą, która w znacznym stopniu zwiększa podatność na powstawianie zakrzepów jest trombofilia. Kobiety cierpiące na tą dolegliwość znajdują się w grupie podwyższonego prawdopodobieństwa wystąpienia zakrzepicy podczas stosowania antykoncepcji hormonalnej.

W grupie zwiększonego ryzyka znajdują się także pacjentki, które kiedykolwiek doświadczyły zakrzepów żylnych. Jeśli cierpisz na trombofilię, skonsultuj się z lekarzem, które pomoże ci dobrać najbezpieczniejszy środek antykoncepcji hormonalnej.

Dokładny mechanizm, za pomocą którego hormonalne środki antykoncepcyjne zwiększają ryzyko powstawania zakrzepów krwi, nie jest w pełni poznany, ale uważa się, że hormony zawarte w tabletkach mogą odgrywać rolę w krzepnięciu krwi, na skutek czego powstają zakrzepy.

Dwuskładnikowe tabletki antykoncepcyjne zawierają syntetyczny estrogen i progestagen – podwyższony poziom pierwszego z tych hormonów uważany jest za główną przyczynę zwiększonego ryzyka zakrzepicy.

Choroby współistniejące są jednym z głównych czynników ryzyka zakrzepicy. Niektóre z nich można złagodzić poprzez odpowiednie zmiany w stylu życia, zbilansowaną dietę i ćwiczenia fizyczne, podczas gdy inne nie mogą być tak łatwo kontrolowane. W przypadku wysokiego ryzyka zakrzepicy warto rozważyć alternatywne metody antykoncepcji.

Poniżej znajduje się tabela, w której oszacowano ryzyko zakrzepicy wśród kobiet niestosujących i stosujących antykoncepcję hormonalną. Stopień narażenia obliczono w zależności od stylu życia i predyspozycji genetycznych.

Wystąpienie zakrzepicy żył głębokich u zdrowych kobiet, które nie doświadczają dolegliwości stanowiących czynniki ryzyka (i w których rodzinie nie wystąpiły przypadki zachorowań na te dolegliwości) jest stosunkowo niskie. Prawdopodobieństwo doświadczenia zakrzepów wzrasta wraz z wiekiem (szczególnie wśród kobiet po 35. roku życia) oraz w przypadku takich jak dolegliwości jak m.in. choroby kardiologiczne, otyłość , złamania, choroby nerek oraz wrodzone lub nabyte zaburzenia trombofiliczne. Należy podkreślić, że nie są to rzadkie czynniki ryzyka.

Zakrzepy krwi są poważnym schorzeniem, które może prowadzić do zagrażających życiu powikłań – takich jak zator. Dlatego bardzo ważne jest to, aby potrafić rozpoznać objawy tego stanu.

Dolegliwość ta może czasami nie dawać żadnych znaków ostrzegawczych, jednak w wielu przypadkach doświadczane są pewne symptomy, które mogą sygnalizować, że tworzy się skrzep (lub został już on utworzony). Należą do nich m.in.:

• obrzęki, skurcze lub pulsowanie wokół dotkniętego obszaru;
• ból;
• zaczerwienienie;
• tkliwość, wrażliwość skóry;
• podwyższona temperatura skóry w dotkniętym obszarze;
• duszność;
• ból w klatce piersiowej;
• kaszel z krwią.

UWAGA: Jeśli doświadczysz któregokolwiek z wymienionych objawów, jak najszybciej szukaj pomocy medycznej. Dzięki wczesnemu rozpoznaniu zakrzepu możliwe jest natychmiastowe wdrożenie leczenia i zapobiegnięcie poważnym powikłaniom (takim jak choroba zakrzepowo-zatorowa lub zatorowość płucna), które mogą zagrażać życiu.

Zakrzepy krwi można zdiagnozować poprzez badanie fizykalne i serię testów, w tym USG lub MRI. Leczenie zazwyczaj obejmuje leki przeciwzakrzepowe, które rozbijają skrzep i zapobiegają dalszym uszkodzeniom, np. oderwaniu się kawałka skrzepu od głównego miejsca i przemieszczeniu do mózgu lub płuc. W ciężkich przypadkach w celu usunięcia skrzepu może być konieczna operacja.

Na niektóre czynniki ryzyka zakrzepicy nie mamy wpływu, jednak istnieje wiele działań, które można podjąć, aby zmniejszyć prawdopodobieństwo powstania zakrzepów krwi. Możesz doświadczyć zakrzepicy nawet jeśli nigdy wcześniej nie doświadczyłaś tej dolegliwości i nie znajdujesz się w grupie ryzyka. Oto kilka wskazówek, które możesz zastosować, aby zminimalizować ryzyko zakrzepów krwi:

• Bądź aktywna fizycznie - aktywność fizyczna ma kluczowe znaczenie dla prawidłowego przepływu krwi w organizmie. Dzięki niej zmniejsza się ryzyko zakrzepów krwi, a także innych powikłań zdrowotnych. Siedzący tryb życia jest bardzo powszechny we współczesnym świecie, więc wykorzystaj każdą okazję, aby rozprostować nogi, pójść na spacer lub wykonywać proste ćwiczenia nóg, nawet gdy siedzisz. Samo chodzenie przez około 10 minut dziennie znacznie obniża ryzyko powstania zakrzepów krwi.
• Przygotuj się odpowiednio do długiej podróży - długie podróże, które wymagają siedzenia przez dłuższy czas, mogą narazić Cię na ryzyko zakrzepu krwi, zwłaszcza jeśli zażywasz również pigułki dwuskładnikowe. Noszenie odpowiedniej odzieży (takiej jak specjalne skarpety lub rajstopy uciskowe przeznaczone do samolotu) i wstawanie od czasu do czasu, aby rozprostować nogi, może poprawić krążenie krwi podczas długich podróży.
• Pij dużo wody - upewnij się, że jesteś zawsze dobrze nawodniona, ponieważ zmniejsza to ryzyko krzepnięcia krwi.
• Rzuć palenie – palenie papierosów zwiększa ryzyko powstawania zakrzepów krwi, zwłaszcza jeśli bierzesz pigułki. Zaprzestanie lub znaczne ograniczenie palenia może zmniejszyć ryzyko zakrzepicy i poprawić ogólny stan zdrowia.
• Zredukuj masę ciała, jeśli masz nadwagę – nadwaga znacznie zwiększa ryzyko powstania zakrzepów krwi, nawet u osób, które nie cierpią na dodatkowe czynniki ryzyka. Kontrola wagi ma kluczowe znaczenie w zmniejszeniu ryzyka powstawania zakrzepów krwi podczas stosowania dwuskładnikowych środków antykoncepcyjnych, a także profilaktyce innych problemów zdrowotnych.

Jeśli stosujesz dwuskładnikowe tabletki antykoncepcyjne i znajdujesz się w grupie podwyższonego ryzyka zakrzepicy, rozważ zmianę metody zapobiegania ciąży w celu zminimalizowania prawdopodobieństwa zachorowania.

Alternatywą mogą być na przykład minipigułki, które nie zawierają estrogenu.

Trwają obecnie badania nad rolą progesteronu w rozwoju skrzepów krwi, jednak jak do tej pory nie wykazano związku pomiędzy zakrzepicą a stosowaniem jednoskładnikowej doustnej antykoncepcji. Dalsze badania są konieczne w przypadku środków transdermalnych, dopochwowych, wewnątrzmacicznych i przeznaczonych do iniekcji.

Dla porównania – 2 na 10000 kobiet (0.02%), które nie stosują dwuskładnikowej antykoncepcji hormonalnej i nie są w ciąży, każdego roku doświadcza zakrzepów żylnych.

Aby maksymalnie zminimalizować ryzyko zakrzepów krwi, rozważ stosowanie niehormonalnych metod zapobiegania ciąży, takich jak prezerwatywy lub miedziana wkładka domaciczna. Dla kobiet z grypy wysokiego ryzyka zakrzepicy może się to okazać najlepszą alternatywą.

Dlatego tak ważne jest to, aby podczas konsultacji z lekarzem być całkowicie szczerym na temat swojego stanu zdrowia i stylu życia. Tylko wtedy będzie on w stanie zalecić najbardziej odpowiednią metodę antykoncepcji, której stosownie będzie wiązało się z najmniejszym ryzykiem działań niepożądanych, a jednocześnie zapewni skuteczną ochronę przed ciążą.