Jet Lag

Jet lag, zwany również zespołem nagłej zmiany strefy czasowej, jest tymczasowym problemem ze snem, który może dotknąć każdego, kto szybko podróżuje w wielu strefach czasowych.

Każdy organizm posiada wewnętrzny zegar biologiczny, który wyznacza rytm dobowy organizmu. Zegar biologiczny sygnalizuje twojemu ciału, kiedy nadchodzi pora snu, a kiedy należy czuwać i być aktywnym. Jet lag występuje, kiedy organizm szybko zmienia strefę czasową. Twój zegar biologiczny wciąż jest zsynchronizowany ze strefą czasową, z której przebyłeś. W miejscu, w którym jesteś pora dnia nie odpowiada twojemu rytmowi dobowemu, dlatego w dzień możesz być senny, a w nocy mieć problemy ze snem.

Natężenie objawów jet lagu jest zależne od liczby przekraczanych stref czasowych (im więcej, tym silniejsze objawy) oraz kierunku podróży (jet lag jest silniejszy, kiedy podróżujemy na wschód, niż na zachód). Warto zauważyć, że to zjawisko odnosi się do podróży wschód-zachód. Jeśli podróżujemy z północy na południe (lub odwrotnie) jet lag nie występuje, ponieważ nie zmieniamy stref czasowych.

Zespół nagłej zmiany strefy czasowej może powodować zmęczenie w ciągu dnia, złe samopoczucie, trudności z koncentracją, bezsenność i problemy żołądkowo-jelitowe. Jet lag to choroba tymczasowa, która ustępuje samoistnie, kiedy organizm przyzwyczai się do nowych warunków i zmieni swój rytm dobowy. Jednak należy pamiętać, że objawy zespołu nagłej zmiany strefy czasowej mogą znacznie zmniejszyć komfort podróży służbowych lub urlopu. Dlatego też warto jest przeciwdziałać chorobie, przygotowując się odpowiednio do podróży i sięgając po leki, które mogą zredukować objawy choroby.

Jet lag może wystąpić w momencie przekroczenia dwóch lub więcej stref czasowych. Objawy dolegliwości są efektem przechodzenia przez wiele stref czasowych, co powoduje, że wewnętrzny zegar biologiczny i rytm dobowy, które regulują twój cykl snu i czuwania, nie są niezsynchronizowane z czasem, który cię otacza (czasem lokalnym).

Na przykład, jeśli opuścisz Stany Zjednoczone lotem o 16:00 we wtorek i wylądujesz w Polsce o 7:00 rano w środę, Twój wewnętrzny zegar uważa, że ​​jest godzina 1:00 w nocy. Jesteś więc zmęczony i senny, chciałbyś teraz pójść spać, podczas kiedy inne osoby w Polsce właśnie rozpoczynają dzień.

Twoje ciało potrzebuje kilku dni na dostosowanie wewnętrznego rytmu dobowego, do zewnętrznych warunków. Warto zauważyć, że nie tyczy się to wyłącznie cykl snu i czuwania, ale również innych funkcji ciała, takich jak uczucie głodu, czy potrzeba wypróżnienia się. Zmiana dotychczasowych nawyków i pór jedzenia oraz wypróżniania może prowadzić do objawów ze strony układu pokarmowego.

Wpływ światła słonecznego

Na wewnętrzny zegar biologiczny człowiek wpływ ma światło słoneczne. To dlatego, że światło wpływa na regulację melatoniny, hormonu, który koordynuje pracę wewnętrznego zegara biologicznego, regulującego rytmy dobowe (rytm snu i czuwania).

Niektóre komórki tkanki w tylnej części oka (siatkówka) przekazują sygnały świetlne do obszaru mózgu, zwanego podwzgórzem. W nocy, gdy tylko niewielka ilość światła dociera od podwzgórza, wysyła on sygnał do szyszynki, aby rozpoczęła produkcję melatoniny. W ciągu dnia, kiedy siatkówka oka rejestruje dużą ilość światła słonecznego, podwzgórze informuje szyszynkę, aby wstrzymała produkcję melatoniny.

Zanim nasz organizm przyzwyczai się do zmiany strefy czasowej i podwzgórze oraz szyszynka zaczną prawidłowo reagować na bodźce świetlne, funkcjonują one dalej w trybie, do którego zostały przyzwyczajone. Melatonina jest uwalniana o tej porze co zwykle, co oznacza, że u osoby zmieniającej wiele stref czasowych, senność może pojawić się np. w środku dnia. W nocy natomiast melatonina nie jest produkowana w wystarczającej ilości, więc nie chce nam się spać.

Melatonina jest syntezowana również w przez komórki przewodu pokarmowego i odpowiada, za spowolnienie procesów trawiennych, dlatego też zaburzenia jej wydzielania, spowodowane zmianą strefy czasowej, mogą doprowadzić do zaburzeń żołądkowo-jelitowych.

Z tego powodu skuteczną techniką, przyspieszającą aklimatyzację w nowej strefie czasowej, może być spędzanie dużej ilości czasu na słońcu w ciągu dnia, aby dać jasny sygnał dla szyszynki, że jest to pora czuwania.

Ciśnienie wewnątrz samolotu

Niektóre badania pokazują, że zmiany ciśnienia w samolocie i duże wysokości związane z podróżą w powietrzu mogą przyczyniać się do pewnych objawów jet lag, niezależnie od podróży w różnych strefach czasowych. Ponadto niski poziom wilgotności w kabinie samolotu również nie pozostaje bez znaczenia, na objawy jet lagu. Jeśli podczas lotu nie pijesz wystarczającej ilości wody, możesz się lekko odwodnić. Odwodnienie może również zwiększyć prawdopodobieństwo wystąpienia objawów jet lagu.

Czynniki ryzyka

Każdy, kto podróżuje przez wiele stref czasowych, jest narażony na objawy jet lagu. Uważa się, że niemowlęta są w grupie zmniejszonego ryzyka, ponieważ ich rutyna snu nie jest tak regularna, jak u dorosłych (produkują małe ilości melatoniny).

Do czynników, które zwiększają prawdopodobieństwo pojawienia się objawów zespołu nagłej zmiany strefy czasowej, należą:

• Duża liczba przekroczonych stref czasowych
• Podróż z zachodu na wschód
• Bardzo częste loty i zmiany stref czasowych (piloci i stewardessy bardzo często doświadczają objawów jet lagu)
• Wiek - badania pokazują, że osoby, które przekroczyły 65. rok życia, mogą dłużej odczuwać objawy jet lagu, niż młodsze osoby.
• Alkohol i kofeina – te substancje mogą zaburzeń cykl snu
• Stres – hormon stresu, kortyzol, może wpływać na jakość snu i utrudnić zaśnięcie pogarszając objawy jet lagu

Najpopularniejszymi objawami jet lagu są zaburzenia snu lub silne zmęczenie. Powodowane są one zwykle dezorientacją organizmu przez rozbieżności pomiędzy porą dnia a potrzebą odpoczynku, co jest bezpośrednią przyczyną drażliwości, senności, dezorientacji i uczucia zagubienia.

Inne objawy tego stanu to nudności, bóle głowy, obolałość, problemy z koncentracją oraz zaburzenia w cyklu miesiączkowym u kobiet.

Nie da się całkowicie wykluczyć ryzyka wystąpienia objawów jet lagu, jednak przestrzeganie kilku prostych zasad może pomóc w ich złagodzeniu i skróceniu czasu choroby.

Techniki zapobiegania jet lagowi stosowane przed lotem

Do podróży w odległe rejony, należy zacząć się przygotowywać już kilka tygodni wcześniej, aby odpowiednio przygotować organizm na zmianę czasu:

• Na kilka tygodni przed planowaną podróżą należy zmienić tryb dnia, powoli przesuwając godziny wstawania i kładzenia się spać (tak, aby zbliżyć je do tych obowiązujących w miejscu, do którego podróżujemy).
• Tuż przed lotem należy dostarczyć organizmowi odpowiednią dawkę snu, gdyż odbywanie podróży w stanie zmęczenia może pogorszyć symptomy jet lagu.
• Przed podróżą wskazane jest unikanie sytuacji stresowych i wypoczynek. Jeśli będziemy zrelaksowani w czasie podróży, istnieje mniejsze ryzyko wystąpienia nieprzyjemnych objawów.
• Przed podróżą przestaw swój zegarek na czas obowiązujący w obszarze, do którego lecisz. Pomoże to szybciej dostosować się do innej strefy czasowej.

Techniki zapobiegania jet lagowi stosowane podczas lotu

Twoje zachowanie podczas lotu, również może mieć wpływ na wystąpienie objawów jet lagu. W samolocie:

• Spróbuj spać w samolocie, jeśli w miejscu do którego lecisz jest aktualnie noc. Zatyczki do uszu, słuchawki i maski na oczy mogą pomóc zasnąć i poprawić jakość snu.
• Jeśli jest dzień w miejscu do którego się udajemy jest dzień, należy unikać spania w samolocie.
• Należy ograniczyć spożycie kofeiny, starając się unikać picia kawy, herbaty, czy coli.
• Zaleca się spożywanie lekkich posiłków.
• Należy unikać alkoholu, który może znacząco pogorszyć objawy syndromu nagłej zmiany stref czasowych.
• Należy pić duże ilości wody, aby zapewnić organizmowi odpowiednie nawodnienie.

Techniki zapobiegania jet lagowi stosowane po przylocie

• Jeśli masz ważne spotkanie lub inne wydarzenie, które wymaga odpowiedniej kondycji psychicznej i fizycznej, spróbuj przybyć kilka dni wcześniej, aby dać organizmowi czas na zmianę rytmu dobowego.
• Przebywaj dużo na słońcu, ponieważ ekspozycja na światło jest jednym z głównych czynników wpływających na rytm dobowy organizmu. Ekspozycja na światło w godzinach wieczornych pomaga dostosować się do późniejszej niż zwykle strefy czasowej (podróże na zachód), podczas gdy ekspozycja na poranne światło może pomóc szybciej dostosować się do wcześniejszej strefy czasowej (podróże na wschód).
• Jeśli przekroczyłeś więcej niż 8 stref czasowych na wschód, noś okulary przeciwsłoneczne i unikaj jasnego światła rano, ale przebywaj na słońcu jak najdłużej późnym popołudniem przez kilka pierwszych dni w nowej lokalizacji.
• Po dotarciu do miejsca docelowego spróbuj nie spać do nocy, bez względu na to, jak bardzo jesteś zmęczony. Staraj się również spożywać posiłki w lokalnych godzinach. Dostosuj swój rytm dobowy do obowiązującego w nowej lokalizacji.
• Pamiętaj o nawadnianiu organizmu przez picie dużych ilości wody. Unikaj alkoholu i kofeiny, ponieważ mogą one odwodnić i wpłynąć na sen.

Występowanie długoterminowych powikłań jet lagu jest rzadkie. Wynika to z tego, że objawy dolegliwości ulegają poprawie, gdy organizm dostosuje rytm dobowy organizmu do czasu lokalnego. Powikłania jet lagu mogą jednak wystąpić u niektórych grup ludzi, którzy często doświadczają tego stanu m.in. osoby często podróżujące (np. w interesach) lub osoby latające na długich dystansach (np. piloci lub stewardessy). Rytm okołodobowy tych osób jest niezsynchronizowany i może prowadzić do chronicznych problemów ze snem m.in. bezsenności, zaburzeń zdrowia psychicznego, zaburzeń metabolicznych, takich jak cukrzyca, a także predysponować do niektórych nowotworów.

Nie istnieje lekarstwo na jet lag, ponieważ stan ten nie jest chorobą. Jednakże objawy tego stanu mogą być niwelowane odpowiednimi środkami, zawierającymi hormon, który w naszym organizmie odpowiedzialny jest za utrzymywanie rytmu dobowego i wysyłanie do organizmu informacji o tym, że nadeszła pora snu.

Z tego powodu, u pacjentów zmieniających strefę czasową, zaleca się przyjmowanie środków zawierających melatoninę, która pomaga organizmowi dostosować się do nagłej zmiany pory zasypiania. Dzięki temu podróżujący nie ma problemu z wypoczynkiem w nocy, co przekłada się na ograniczenie objawów jet lagu takich jak dezorientacja, senność, ból głowy, trudności w skoncentrowaniu się, problemy żołądkowe, czy też drażliwość.

W przeciwdziałaniu skutkom jet lagu zaleca się przyjmowanie tabletki z melatoniną codziennie wieczorem, na 1-2 godziny przed snem. Odpowiednią dawkę leku należy uzgodnić z lekarzem.

Czas rozpoczęcia stosowania leku zależy od kierunku podróży. Jeśli udajemy się na wschód, melatoninę należy zacząć przyjmować już 2 dni przed wylotem, stosując ją ok. godziny 19.00. Po przylocie lek należy przyjmować przez kolejne 4 dni, 1-2 godziny przed snem.

Jeśli zamierzamy odbyć podróż na zachód, nie musimy wcześniej przyjmować leku. Stosowanie melatoniny należy rozpocząć wieczorem, po przylocie, 1-2 godziny przed snem.

Leki na jet lag są dostępne do kupienia w euroClinix. Na naszej stronie możesz zamówić lek zawierający melatoninę o nazwie Circadin. Jest to środek łagodzący objawy jet lagu, wydawany z przepisu lekarza.

Jeśli wybierasz się w długą podróż i obawiasz choroby, lek ten możesz zamówić w euroClinix, nawet jeśli nie posiadasz recepty z gabinetu lekarskiego. Jest to możliwe dzięki konsultacji lekarskiej przez internet.

Przy składaniu zamówienia należy wypełnić formularz medyczny, który zostanie zweryfikowanych przez jednego z naszych lekarzy w celu upewnienia się, czy dany lek jest bezpieczny dla pacjenta. Jeśli specjalista nie stwierdzi żadnych przeciwwskazań, wypisze receptę oraz przekaże ją do apteki. Następnie, zamówienie zostanie wysłane ekspresową usługą kurierską.

W przypadku jakichkolwiek pytań zachęcamy do kontaktu Działem Obsługi Klienta za pośrednictwem telefonu, czatu na żywo lub e-maila.

Ile kosztuje lek na jet lag?

Cena leku na jet lag widoczna jest na stronie produktu. Podana kwota zawiera w sobie cenę leku, konsultacji medycznej przez formularz internetowy, wystawienia recepty, a także błyskawicznej dostawy kurierem. Nie musisz obawiać się dodatkowych kosztów. W euroClinix płacisz tylko raz.