Malaria

Malaria (inaczej zimnica lub febra) to niebezpieczna choroba tropikalna wywoływana przez pasożyta z rodzaju Plasmodium, który przenoszony jest przez samice komarów Anopheles (Komar Widliszek). Jest to jedna z najczęstszych chorób zakaźnych na świecie. Szacuje się, że każdego roku zaraża się nią ok. 250 milionów ludzi na całym świecie.

Malaria nie występuje we wszystkich częściach świata, tym samym wielu z nas nie może się na nią naturalnie uodpornić. Działania ochronne obejmują szczepionkę, stosowanie leków przeciwmalarycznych oraz używanie preparatów odstraszających komary. O tym, jakie środki zapobiegawcze powinniśmy podjąć, decyduje cel naszej podróży. Wszystko dlatego, że w niektórych obszarach pasożyty są odporne na chlorochinę (substancję, która jest jednym z głównych składników leku Paludrine/Avloclor).

Ponieważ pasożyt wywołujący chorobę przenoszony jest przez samicę komara Anopheles, największe zagrożenie panuje w klimatach gorących i wilgotnych, gdzie te komary żyją. Obszary wysokiego ryzyka obejmują:

• Afrykę Północną i Subsaharyjską;
• Amerykę Środkową i Południową;
• dużą część Azji;
• Haiti;
• Dominikanę;
• Indie;
• niektóre obszary Bliskiego Wschodu;
• niektóre wyspy Pacyfiku.

Jeśli wybierasz się w podróż w rejony występowania malarii i nie jesteś pewien, jakie środki zaradcze należy podjąć, poniższa mapka ilustrująca częstotliwość występowania choroby pomoże ci podjąć decyzję.

Największe ryzyko zarażenia malarią występuje w nocy, ponieważ z powodu upałów komary nie są aktywne w dzień. Większe prawdopodobieństwo infekcji istnieje także w sezonie mokrym, ponieważ insekty rozmnażają się w wilgotnych warunkach.

Chorobą można zarazić się na skutek ugryzienia komara będącego nosicielem pierwotniaka Plasmodium. Istnieją 4 gatunki tego pasożyta, które zostały opisane poniżej.

Czy malaria jest zaraźliwa?

Nie jest to choroba zaraźliwa w znaczeniu rozprzestrzeniania się z człowieka na człowieka. Malarią nie da się zarazić tak jak grypą czy przeziębieniem, czyli poprzez dotyk czy drogę kropelkową. Nie przenosi się ona także drogą płciową.

Malaria najczęściej transmitowana jest przez komara widliszka, ale w związku z tym, że choroba atakuje czerwone krwinki, niebezpieczne mogą być także transfuzje krwi, przeszczepy narządów lub korzystanie z tej samej igły co osoba zakażona (choć ryzyko zarażenia się w ten sposób jest bardzo mało prawdopodobne).

Cykl rozwojowy zarodźca malarii u człowieka

Po ukąszeniu komara, sporozoity zarodźca zostają wprowadzone do krwiobiegu człowieka. Część z nich zostaje zwalczona przez leukocyty, reszta (w ciągu około 30 minut) dociera do wątroby, gdzie rozpoczyna się proces rozmnażania bezpłciowego. Po około 6 - 7 dniach sporozoity przekształcają się w schizonty. Z każdego schizonta powstaje tysiące merozoitów, które są następnie uwalniane do krwiobiegu, gdzie atakują czerwone krwinki. W wyniku tego dochodzi do rozpadu erytrocytów, co jest bezpośrednią przyczyną wystąpienia objawów chorobowych.

Jak długi jest okres wylęgania malarii?

Okres wylęgania to okres pomiędzy zakażeniem, a wystąpieniem pierwszych objawów choroby. W zależności od rodzaju zarodźca okres wylęgania zajmuje od 7 do 30 dni. Średnią długość okresu wylęgania dla poszczególnych zarodźców opisano poniżej.

• zarodziec sierpowaty - od 7 do 14 dni
• zarodziec pasmowy - od 7 do 30 dni
• zarodziec ruchliwy i owalny - od 8 do 14 dni

Istnieją 4 gatunki pasożyta, które mogą być niebezpieczne dla człowieka.

• Plasmodium falciparum (zarodziec sierpowaty) - ten rodzaj jest najbardziej niebezpieczny. Występuje powszechnie na obszarze Afryki. Szacuje się, że jest on odpowiedzialny za 99.7% przypadków zakażeń malarią na tym kontynencie.
• Plasmodium vivax (zarodziec ruchliwy) - występuje głównie w Ameryce Południowej i Azji. Jest to drugi najbardziej niebezpieczny typ pasożyta wywołującego malarię. Objawy choroby mogą pojawiać się wiele miesięcy po zakażeniu.
• Plasmodium ovale (zarodziec owalny) - ten typ pasożyta występuje jedynie w Afryce Zachodniej. Uchodzi za o wiele mniej niebezpiecznego niż Plasmodium falciparum. Objawy zakażenia pasożytem mogą pojawić się wiele miesięcy po zainfekowaniu.
• Plasmodium malariae (zarodziec pasmowy) - ten pasożyt występuje w wielu rejonach świata, m.in. w Afryce, Ameryce Południowej i Azji. Wywołuje on stosunkowo łagodną postać malarii.

Istnieje także jeszcze jeden typ pasożyta o nazwie Plasmodium knowlesi (zarodziec małpi). Zarazić nim mogą się niektóre zwierzęta. Istnieje jednak możliwość, że następnie przeniosą infekcję na człowieka.

Objawy malarii pojawiają się zazwyczaj po około 7 - 18 dniach od ugryzienia zainfekowanego komara. W niektórych przypadkach pasożyt może nawet przez ponad rok przebywać w stanie uśpienia bez wywoływania żadnych widocznych symptomów.

Objawy choroby w początkowej fazie przypominają grypę, z tego powodu często trudno jest postawić trafną diagnozę. Zarażone osoby mogą doświadczyć:

• wzmożonego pocenia;
• bólów mięśni;
• biegunek;
• ogólnego złego samopoczucia.

Przy niektórych typach malarii gorączka doświadczana jest cyklicznie (co około 48 godzin), często poprzedzają ją takie dolegliwości jak uczucie zimna i dreszcze.

Jeśli przebywałeś ostatnio na terenach zagrożonych malarią i zauważyłeś u siebie któryś z objawów, warto udać się do lekarza na badania, nawet jeśli przed wystąpieniem symptomów przyjmowałeś leki profilaktyczne.

Przed wyjazdem za granicę (szczególnie w rejony tropikalne) koniecznie sprawdź, czy w rejonie, do którego się udajesz istnieje zagrożenie chorobą. Jeśli tak, bardzo istotne jest rozpoczęcie kuracji profilaktycznej jeszcze przed wyjazdem do obszaru wysokiego ryzyka. Na miejscu konieczne jest podjęcie odpowiednich kroków w celu odstraszania komarów.

Leki stosowane profilaktycznie

Istnieją różne rodzaje leków, które można zastosować w ramach zapobiegania malarii. Najpopularniejsze leki przeciwmalaryczne to: Paludrine/Avloclor, Doksycyklina i Malarone, dwa ostatnie są dostępne w euroClinix. Ważne aby dobrać je odpowiednio do naszych potrzeb i celu podróży. Decyzja o wyborze leku jest niezwykle istotna, gdyż pasożyty bytujące na niektórych obszarach rozwinęły odporność na najczęściej stosowane środki takie jak chlorochina, którą zawiera Paludrine/Avloclor.

Podróżując do większości rejonów objętych malarią można przyjąć Doksycyklinę i Malarone. Nim rozpoczęte zostanie leczenie, należy poinformować lekarza o celu podróży.

Prawdopodobnie będziesz musiał rozpocząć profilaktykę malarii kilka tygodni lub dni przed podróżą i po powrocie z niej. Dzięki temu odpowiednia ilość zgromadzonej w organizmie substancji czynnej zapewni Ci zabezpieczenie przed chorobą.

Profilaktyka poprzez unikanie ugryzienia

Nawet jeśli pacjent zażywa lek zapobiegający malarii, dobrze jest podjąć dodatkowe środki ostrożności, które zmniejszą ryzyko ugryzienia (szacuje się, że leki antymalaryczne zapewniają ochronę na poziomie około 90%).

Klimatyzacja

Rezerwując nocleg, warto upewnić się, że miejscu, w którym planujemy przebywać, zamontowana jest klimatyzacja. Dzięki temu nocą, gdy komary są najbardziej aktywne, okna i drzwi będą mogły pozostać zamknięte.

Moskitiera

Jeśli w pokoju nie ma klimatyzacji, konieczne jest stosowanie moskitiery, czyli gęstej siatki zakładanej na okno lub rozwieszanej nad łóżkiem. Jej zakup warto przemyśleć jeszcze przed podróżą. Nie zajmuje ona dużo miejsca i jest stosunkowo łatwa w użyciu.

Środki odstraszające owady

W profilaktyce kluczowe jest także stosowanie środków odstraszających komary. Najczęstszymi substancjami czynnymi wykorzystywanymi w tego typu preparatach są:

• DEET (N,N-Dietylo-m-toluamid);
• ikarydyna

Środki te dostępne są w różnych postaciach, najczęściej rozpyla się je bezpośrednio na skórę. Należy pamiętać, że mają one określony czas działania – należy stosować je regularnie, w odpowiednich odstępach czasowych

Można stosować także naturalne preparaty, takie jak olejek z trawy cytrynowej czy mięty pieprzowej – należy jednak pamiętać, że ich skuteczność nie została potwierdzona naukowo, w związku z czym zaleca się wykorzystywać je jedynie wspomagająco (czyli w połączeniu z zatwierdzonymi środkami odstraszającymi insekty).

Odpowiednie ubrania

Na obszarach objętych malarią zalecane jest noszenie luźnych, przewiewnych ubrań z długimi rękawami i nogawkami. Jest to istotne szczególnie nocą i wieczorami, kiedy komary są najbardziej aktywne. Odsłonięta skóra jest czynnikiem zwabiającym komary i zwiększającym ryzyko ukąszenia.

Leczenie należy wdrożyć zaraz po postawieniu diagnozy (w tym celu konieczne jest zbadanie próbek krwi). Jeśli terapia zostanie rozpoczęta szybko, istnieje bardzo wysokie prawdopodobieństwo, że pasożyt zostanie całkowicie zwalczony, a zarażona osoba powróci do pełnego zdrowia.

Leki, które stosowane są celach profilaktycznych, mogą być także wykorzystywane w leczeniu malarii. Jeśli jednak pacjent stosował zapobiegawczo środek antymalaryczny, kuracja choroby powinna przebiegać z zastosowaniem innego preparatu.

Aby odpowiednio dobrać leczenie, lekarz powinien wiedzieć:

• jaki lek pacjent stosował w celach profilaktycznych;
• w jakim dokładnie rejonie świata przebywał pacjent;
• czy pacjentka jest w ciąży;
• jaki stopień natężenia mają objawy;
• jaki jest wiek pacjenta.

W leczeniu najczęściej zaleca się tzw. terapię skojarzoną, która polega na stosowaniu dwóch leków jednocześnie. Takie działania rekomendowane są ze względu na to, że niektóre szczepy pasożyta Plasmodium uodparniają się na działanie środków antymalarycznych. W związku z tym, przyjęcie dwóch leków przynosi lepsze rezultaty.

Leki na malarię mają zazwyczaj postać tabletek lub kapsułek, w niektórych przypadkach (na przykład gdy stan chorego jest bardzo zły), środek może być podawany w formie dożylnej (poprzez kroplówkę).

Malaria jest poważną chorobą mogącą skutkować nawet śmiercią.

Jej najgroźniejszy typ wywoływany jest przez zarodźca sierpowatego. Przy zlekceważeniu pierwszych objawów choroby może dojść do poważnych, zagrażających życiu komplikacji.

Przede wszystkim w momencie zainfekowania krwinek przez pasożyta, komórki krwi przylepiają się do ścian naczyń krwionośnych, co może doprowadzić do zahamowania przepływu krwi do narządów wewnętrznych.

Najgroźniejszymi powikłaniami zimnicy mogą być:

• malaria mózgowa, czyli bardzo poważne zakażenie mózgu (któremu towarzyszy dezorientacja, ataki drgawek oraz silne zmęczenie) prowadzące do śpiączki lub śmierci;
• niewydolność nerek;
• nieprawidłowa praca wątroby;
• hipoglikemia (niski poziom cukru we krwi);
• obrzęk płuc (na skutek retencji wody);
• niski poziom białych krwinek;
• masowe niszczenie czerwonych krwinek (skutkiem tego jest ciemne zabarwienie moczu);
• anemia aplastyczna (niewydolność szpiku kostnego);
• zaburzenia krwi, m.in. niski poziom sodu oraz kwasica mleczanowa (niskie PH).

Choroba może doprowadzić także do poważnych komplikacji ciążowych.

Ciążowe komplikacje malarii

Ciężarne kobiety są szczególnie narażone na śmierć z powodu malarii. Ponadto zakażenie pasożytem może doprowadzić do przedwczesnego porodu, poronienia, bardzo poważnej niedokrwistości u matki oraz niskiej wagi urodzeniowej dziecka. Szacuje się, że około 1/3 przypadków narodzin noworodków z niedostateczną wagą ciała spowodowana jest właśnie malarią.

Czy euroClinix można kupić leki na malarię?

Leki antymalaryczne (Malarone i Dokscycyklina) są dostępne do kupienia w klinice internetowej euroClinix. Wszystkie zamówienia wysyłane są z licencjonowanej apteki i dostarczane pod wskazany adres szybką przesyłką kurierską. Aby złożyć zamówienie, pacjent musi jedynie wypełnić krótki formularz medyczny, dzięki któremu nasz lekarz oceni, czy dany lek jest bezpieczny. W przypadku braku przeciwwskazań, specjalista wystawi receptę, która zostanie od razu przekazana do współpracującej z nami apteki. W przypadku jakichkolwiek pytań odnośnie działalności naszej kliniki prosimy o kontakt z Działem Obsługi Klienta.

Ile kosztują leki antymalaryczne?

Koszt kuracji profilaktycznej uzależniony jest od rodzaju zamawianego leku. Cenę można sprawdzić na stronach poszczególnych produktów. Prosimy pamiętać, że wyświetlająca się suma jest ostateczna – konsultacja lekarska i dostawa są darmowe.

Czy można kupić leki na malarię bez recepty?

Wszystkie leki na malarię sprzedawane są wyłącznie na receptę. Przed rozpoczęciem kuracji, lekarz musi ocenić stan zdrowia i zweryfikować, czy dany lek jest odpowiedni do stosowania na obszarze, do którego wybiera się pacjent. Dzięki internetowym usługom medycznym oferowanym przez klinikę euroClinix, recepta na lek antymalaryczny może zostać wystawiona przez współpracującego z nami lekarza.